Кобальт

Кобальт (Co) нь газрын гадаргад 0,003% хүнцэл /мышъяк/, хүхэрт хүнцэл хэлбэрээр /CoAsS, CoAs₂ / оршино. Ургамал амьтдын эд эрхтэнд тогтмол оролцдог витамин В12–ын найрлагын нэг хэсэг болж гурван валенттай кобальт 4,5% агуулагддаг байна. Шошлог ургамлын иш навч зэрэг эрхтэнд кобальтын хуримтлал тогтворжихын хирээр азотын молекулуудыг бэхжүүлдэг байна. Металлт энзим болох трансфераза, изомераза, дипептидаза ферментүүдийн найрлаганд оролцохоос гадна, пируваткарбоксилаза, рибофлавинкиназа, шүлтлэг фосфотаза, аргиназа зэргийг идэвхжүүлнэ. Загасны гурил, улаан буудайн хивэг, цагаан лууван кобальтаар баялаг байна. Мөн сүү, хүнсний ногоо, гурилан бүтээгдэхүүн кобальтын эх үүсвэр болно. Бие махбодид бага хэмжээгээр, биеийн жингийн 1 кг тутам 30-60 мкг ноогдож байвал зохино. Кобальт нуклейн хүчил нийлэгжих, цус төлжих, нүүрс ус, эрдэсийн солилцоо, ферментийн үйл ажиллагаанд оролцдог. Кобальт цус, дэлүү, яс, өндгөвч, өнчин тархи, элгэнд хуримтлагдана. Амьтдын 1 кг шинэ эд эрхтэнд (мкг-аар): элгэнд 30-100, дэлүүнд 20-40, нойр булчирхайнд 10-30, бөөр, ясанд тус бүр 30, зүрхэнд 12-35 байна. Бие махбодид кобальт дутагдвал өсөлт саатах, цус багадах, турж эцэх шинж ажиглагддаг байна. Далбагын төрлийн мөөгөнд хийгдсэн судалгаанаас үзвэл, түүний 1 кг хуурай жинд нь 0,13-1,00 мг кобальт илэрчээ. /Mlodecki et.al 1965/

Кобальт, ₂₇Co

Кобальт
Дуудлага	/kɔpɑːɮʲtʰ/
Гадаад байдал	Хатуу гялалзсан хөхөвтөр саарал металл
Стандарт атомын жин Ar°(Co)
	58.933194±0.000003[1] 58.933±0.001 (товчлогдсон)[2]
Үелэх систем дэх Кобальт
Устөрөгч Гели Лити Берилли Бор (химийн элемент) Нүүрстөрөгч Азот Хүчилтөрөгч Фтор Неон Натри Магни Хөнгөн цагаан Цахиур Фосфор Хүхэр Хлор Аргон Кали Кальци Сканди Титан Ванади Хром Манган Төмөр (химийн элемент) Кобальт Никель Зэс Цайр Галли Германи Хүнцэл Селени Бром Криптон Рубиди Стронци Иттри Циркони Ниоби Молибден Технеци Рутени Роди Паллади Мөнгө (химийн элемент) Кадми Инди Цагаан тугалга Сурьма Теллур Иод Ксенон Цези Бари Лантан Цери Празеодим Неодим Промети Самари Европи Гадолини Терби Диспрози Гольми Эрби Тули Иттерби Лютеци Гафни Тантал Вольфрам Рени Осми Ириди Цагаан алт Алт Мөнгөн ус Талли Хар тугалга Висмут Полони Астат Радон Франци Ради Актини Тори Протактини Уран Нептуни Плутони Америци Кюри Беркли Калифорни (химийн элемент) Эйнштейни Ферми Менделеви Нобели Лоуренси Резерфорди Дубни Сиборги Бори Хасси Мейтнери Дармштадти Рентгени Коперници Нихони Флерови Москови Ливермори Теннессин Оганесон – ↑ Co ↓ Rh төмөр ← кобальт → никель
Атомын дугаар (Z)	27
Бүлэг	9-р бүлэг
Үе	4-р үе
Блок	d-блок
Электрон байгуулалт	[Ar] 3d7 4s2
Давхарга бүрт	2, 8, 15, 2
Физик шинж чанарууд
Төлөв	хатуу
Хайлах температур	1768 K ​(1495 °C, ​2723 °F)
Буцлах температур	3200 K ​(2927 °C, ​5301 °F)
Нягт (20° C)	8.834 г/см3 [3]
шингэн үед (х.т.)	7.75 г/см3
Хайлах энтальп	16.06 кЖ/моль
Уурших энтальп	377 кЖ/моль
Хувийн дулаан шингээлт	24.81 Ж/(моль·K)
Уурын даралт P (Па) 1 10 100 1 к 10 к 100 к T (K) 1790 1960 2165 2423 2755 3198
Атомын шинж чанар
Исэлдэлтийн зэрэг	нийтлэг: +2, +3 −3,[4] −1,[5] 0,[5] +1,[5] +4,[5] +5[6]
Цахилгаан сөрөг чанар	Полингийн шаталбар: 1.88
Ионжилтын энерги	1-р: 760.4 кЖ/моль 2-р: 1648 кЖ/моль 3-р: 3232 кЖ/моль (илүү үзэх)
Атомын радиус	эмпирик: 125 пм
Ковалент радиус	Бага эргэлт: 126±3 pm Өндөр эргэлт: 150±7 пм
Спектрийн хүрээ дэх өнгөт шугамууд кобальт элементийн спектрийн шугам
Бусад шинж чанарууд
Байгалийн тархац	анхдагч
Талст бүтэц	​гексагонал нягт бүтэцтэй (гнб) (hP2)
Торны тогтмолууд	a = 250.71 пм c = 407.00 пм (20 °C)[3]
Дулааны тэлэлт	12.9×10−6/K (20 °C)[a]
Дулаан дамжуулалт	100 Вт/(м⋅K)
Цахилгаан эсэргүүцэл	62.4 nΩ⋅м (20 °C)
Соронзон чанар	Ферросоронзон
Юнгийн модуль	209 ГПа
Хөдөлгөх модуль	75 ГПа
Эзлэхүүний модуль	180 ГПа
Дууны хурд нимгэн саваа	4720 м/с (20 °C)
Пуассоны коэффициент	0.31
Моосын хатуулаг	5.0
Викерсийн хатуулаг	1043 МПа
Бринеллийн хатуулаг	470–3000 МПа
CAS дугаар	7440-48-4
Түүх
Нэрийн үүсэл	кобелтын хүдрээс
Нээсэн ба анх ялгасан	Георг Брандт (1735)
Хамгийн тогвортой изотопууд ү з
Гол изотопууд[7] Задрал дэлбэг байдал хагас задрал (t1/2) хэлбэр бүтээгдэхүүн 56Co хиймэл 77.24 d β+ 56Fe 57Co хиймэл 271.81 d ε 57Fe 58Co хиймэл 70.84 d β+ 58Fe 59Co 100% тогтвортой 60Co мөр 5.2714 y β− 60Ni
Ангилал: Кобальт үзэх · хэлэлцэх · засах | эх сурвалж