Хлор

Хлор нь Cl тэмдэг, 17 атомын дугаар бүхий химийн элемент ба үелэх системийн 3 дугаар үе, VIIA бүлэгт байрлана. Хлор нь галоген бөгөөд галогений эгнээнд фтор ба бромын дунд байрлах ба эдгээр элементүүдийн завсрын шинж чанарыг үзүүлнэ. Хлор нь тасалгааны температурт цайвар ногоон өнгийн хий. Хлор нь онцгой идэвхтэй элемент ба хүчтэй исэлдүүлэгч. Элементүүд дотроос, электрон нийлүүлэх энергиэрээ нэгд, цахилгаан сөрөг чанараараа хүчилтөрөгч ба фторын дараа гуравт ордог.

Хлор, ₁₇Cl

Хлор
Дуудлага	/xɔɮɔːr/
Гадаад байдал	бүдэг шаргал ногоон хий
Стандарт атомын жин Ar°(Cl)
	[35.446, 35.457][1] 35.45±0.01 (товчлогдсон)[2]
Үелэх систем дэх Хлор
Устөрөгч Гели Лити Берилли Бор (химийн элемент) Нүүрстөрөгч Азот Хүчилтөрөгч Фтор Неон Натри Магни Хөнгөн цагаан Цахиур Фосфор Хүхэр Хлор Аргон Кали Кальци Сканди Титан Ванади Хром Манган Төмөр (химийн элемент) Кобальт Никель Зэс Цайр Галли Германи Хүнцэл Селени Бром Криптон Рубиди Стронци Иттри Циркони Ниоби Молибден Технеци Рутени Роди Паллади Мөнгө (химийн элемент) Кадми Инди Цагаан тугалга Сурьма Теллур Иод Ксенон Цези Бари Лантан Цери Празеодим Неодим Промети Самари Европи Гадолини Терби Диспрози Гольми Эрби Тули Иттерби Лютеци Гафни Тантал Вольфрам Рени Осми Ириди Цагаан алт Алт Мөнгөн ус Талли Хар тугалга Висмут Полони Астат Радон Франци Ради Актини Тори Протактини Уран Нептуни Плутони Америци Кюри Беркли Калифорни (химийн элемент) Эйнштейни Ферми Менделеви Нобели Лоуренси Резерфорди Дубни Сиборги Бори Хасси Мейтнери Дармштадти Рентгени Коперници Нихони Флерови Москови Ливермори Теннессин Оганесон F ↑ Cl ↓ Br хүхэр ← хлор → аргон
Атомын дугаар (Z)	17
Бүлэг	17-р бүлэг (галоген)
Үе	3-р үе
Блок	p-блок
Электрон байгуулалт	[Ne] 3s2 3p5
Давхарга бүрт	2, 8, 7
Физик шинж чанарууд
Төлөв	хий
Хайлах температур	(Cl2) 171.6 K ​(−101.5 °C, ​−150.7 °F)
Буцлах температур	(Cl2) 239.11 K ​(−34.04 °C, ​−29.27 °F)
Нягт (СТД-д)	3.2 г/Л
шингэн үед (б.т.)	1.5625 г/см3[3]
Гурвалсан цэг	172.22 K, ​1.392 кПа[4]
Критик цэг	416.9 K, 7.991 МПа
Хайлах энтальп	(Cl2) 6.406 кЖ/моль
Уурших энтальп	(Cl2) 20.41 кЖ/моль
Хувийн дулаан шингээлт	(Cl2) 33.949 Ж/(моль·K)
Уурын даралт P (Па) 1 10 100 1 к 10 к 100 к T (K) 128 139 153 170 197 239
Атомын шинж чанар
Исэлдэлтийн зэрэг	нийтлэг: −1, +1, +3, +5, +7 +2,[5] +4,[5] +6[5]
Цахилгаан сөрөг чанар	Полингийн шаталбар: 3.16
Ионжилтын энерги	1-р: 1251.2 кЖ/моль 2-р: 2298 кЖ/моль 3-р: 3822 кЖ/моль (илүү үзэх)
Ковалент радиус	102±4 пм
Ван дер Ваальсийн радиус	175 пм
Спектрийн хүрээ дэх өнгөт шугамууд хлор элементийн спектрийн шугам
Бусад шинж чанарууд
Байгалийн тархац	анхдагч
Талст бүтэц	​орторомб (oS8)
Торны тогтмолууд	a = 630.80 пм b = 455.83 пм c = 815.49 пм (гурвалсан цэг)[6]
Дулаан дамжуулалт	8.9X10-3 Вт/(м⋅K)
Цахилгаан эсэргүүцэл	>10 Ω⋅м (20 °C)
Соронзон чанар	дисоронзон[7]
Моляр соронзон мэдрэмж	−40.5×10−6 см3/моль[8]
Дууны хурд	206 м/с (хий, 0 °C)
CAS дугаар	Cl2: 7782-50-5
Түүх
Нэрийн үүсэл	Эртний Грекийн χλωρός ("цайвар ногоон") үгээр
Нээсэн ба анх ялгасан	Карл Вильхелм Шееле (1774)
Химийн элемент болохыг тогтоосон	Хемфри Дэви (1808)
Хамгийн тогвортой изотопууд ү з
Гол изотопууд[9] Задрал дэлбэг байдал хагас задрал (t1/2) хэлбэр бүтээгдэхүүн 35Cl 75.8% тогтвортой 36Cl мөр 3.01×105 y β− 36Ar ε 36S 37Cl 24.2% тогтвортой
Ангилал: Хлор үзэх · хэлэлцэх · засах | эх сурвалж

Шинж чанар

Тасалгааны температурт, 7.4 бар даралт дор шингэрүүлсэн хлор (акрилийн шил дотор байрлуулсан цахиуран ампул дотор).

Хатуу хлор, −150 °C-д

Хлор нь хурц үнэртэй, хортой, агаараас сийрэг хий. Будгийн өнгийг цайруулдаг. Ихэнх металтай эрчимтэй урвалд орно. Усанд сайн уусдаг. Хлор химийн өндөр идэвхтэй, хүчтэй исэлдүүлэгч. Хлорыг лаборторид, өндөр концентрацитай давсны хүчлийг, манганы(VI) оксидоор (MnO₂) исэлдүүлэн гарган авдаг.

Хэрэглээ

Хлорид ион ихэдвэл усны амт чанарт өөрчлөлт орох бөгөөд унд ахуйн хэрэглэж байгаа тохиолдолд амны цангаа тайлахгүй, амьд биеийн давсны солилцоо алдагдах сөрөг нөлөөтэй.

Бусад галогенуудаас хамгийн өргөн хэрэглэгддэг нь хлор. Дан байдалтай хлор өөрөө маш бага хэрэгцээтэй хэдий ч түүний нэгдлүүд хөдөө аж ахуй, эмнэлэг, үйлдвэрлэлд маш чухал ач холбогдолтой. Дан байдалтай хлорын чухал хэрэгцээ нь:

1. Ундааны савыг ариутгах
2. Эд зүйлсийг ариутгах
3. Хлорыг устай бага зэрэг хольж усанд байгаа хортой нянг устгадаг ба энэ нь хүний биед хор хөнөөл учруулдаггүй.

Биологийн үүрэг

Хлорид анион нь бодисын солилцоонд шаардлагатай амин чухал эрдэс тэжээл юм. Хлор нь ходоодонд давсны хүчил үүсэхэд болон эсийн шахуургын үүргийг гүйцэтгэдэг.^[10] Хүнсний үндсэн эх үүсвэр нь хоолны давс (NaCl). Цусан дахь хлоридын хэмжээ хэвийнхээс их эсвэл бага байх нь электролитийн тэнцвэргүйжилийн илрэл юм. Гипохлореми буюу хлорын багадалт (дутагдал) нь ховор тохиолдох ба өөр гажуудлын шалтгаантайгаар илэрдэг. Жишээ нь зарим тохиолдолд гиповентиляцийн гаралтэй байдаг.^[11] Гиперхлореми буюу хлорын ихдэлт нь ихэвчлэн ямар нэг шинж тэмдэг өгдөггүй.

Цахим холбоос

Wiktionary

Wiktionary: Хлор – Энэ үгийг тайлбар толиос харна уу

 Commons: Хлор – Викимедиа дуу дүрсний сан