Ксенон

Ксенон болон 8-р бүлэгт байрладаг элементүүдийг инертийн элементүүд буюу инертийн хий.

Ксенон, ₅₄Xe

Цайвар цэнхэрээр гэрэлтэж буй ксеноноор дүүрсэн гаргах хоолой
Ксенон
Дуудлага	/kʰsenɔn/
Гадаад байдал	цахилгаан талбарт байрлуулахад цэнхэр гэрэлтдэг өнгөгүй хий
Стандарт атомын жин Ar°(Xe)
	131.293±0.006[1] 131.29±0.01 (товчлогдсон)[2]
Үелэх систем дэх Ксенон
Устөрөгч Гели Лити Берилли Бор (химийн элемент) Нүүрстөрөгч Азот Хүчилтөрөгч Фтор Неон Натри Магни Хөнгөн цагаан Цахиур Фосфор Хүхэр Хлор Аргон Кали Кальци Сканди Титан Ванади Хром Манган Төмөр (химийн элемент) Кобальт Никель Зэс Цайр Галли Германи Хүнцэл Селени Бром Криптон Рубиди Стронци Иттри Циркони Ниоби Молибден Технеци Рутени Роди Паллади Мөнгө (химийн элемент) Кадми Инди Цагаан тугалга Сурьма Теллур Иод Ксенон Цези Бари Лантан Цери Празеодим Неодим Промети Самари Европи Гадолини Терби Диспрози Гольми Эрби Тули Иттерби Лютеци Гафни Тантал Вольфрам Рени Осми Ириди Цагаан алт Алт Мөнгөн ус Талли Хар тугалга Висмут Полони Астат Радон Франци Ради Актини Тори Протактини Уран Нептуни Плутони Америци Кюри Беркли Калифорни (химийн элемент) Эйнштейни Ферми Менделеви Нобели Лоуренси Резерфорди Дубни Сиборги Бори Хасси Мейтнери Дармштадти Рентгени Коперници Нихони Флерови Москови Ливермори Теннессин Оганесон Kr ↑ Xe ↓ Rn иод ← ксенон → цези
Атомын дугаар (Z)	54
Бүлэг	18-р бүлэг (инерт хий)
Үе	5-р үе
Блок	p-блок
Электрон байгуулалт	[Kr] 4d10 5s2 5p6
Давхарга бүрт	2, 8, 18, 18, 8
Физик шинж чанарууд
Төлөв	хий
Хайлах температур	161.40 K ​(−111.75 °C, ​−169.15 °F)
Буцлах температур	165.051 K ​(−108.099 °C, ​−162.578 °F)
Нягт хатуу үед (г.ц.)	3.408 г/см3[3]
(СТД-д)	5.894 г/Л
шингэн үед (б.т.)	2.942 г/см3[4]
Гурвалсан цэг	161.405 K, ​81.77 кПа[5]
Критик цэг	289.733 K, 5.842 МПа[5]
Хайлах энтальп	2.27 кЖ/моль
Уурших энтальп	12.64 кЖ/моль
Хувийн дулаан шингээлт	21.01[6] Ж/(моль·K)
Уурын даралт P (Па) 1 10 100 1 к 10 к 100 к T (K) 83 92 103 117 137 165
Атомын шинж чанар
Исэлдэлтийн зэрэг	нийтлэг: +2, +4, +6 0,[7] +8[8]
Цахилгаан сөрөг чанар	Полингийн шаталбар: 2.60
Ионжилтын энерги	1-р: 1170.4 кЖ/моль 2-р: 2046.4 кЖ/моль 3-р: 3099.4 кЖ/моль
Ковалент радиус	140±9 пм
Ван дер Ваальсийн радиус	216 пм
Спектрийн хүрээ дэх өнгөт шугамууд ксенон элементийн спектрийн шугам
Бусад шинж чанарууд
Байгалийн тархац	анхдагч
Талст бүтэц	​тал-төвтэй куб (ттк) (cF4)
Торны тогтмол	a = 634.84 пм (гурвалсан цэгт, 161.405 K)[3]
Дулаан дамжуулалт	5.65×10−3 Вт/(м⋅K)
Соронзон чанар	дисоронзон[9]
Моляр соронзон мэдрэмж	−43.9×10−6 см3/моль (298 K)[10]
Дууны хурд	хий: 178 м·с−1 шингэн: 1090 м/с
CAS дугаар	7440-63-3
Түүх
Нэрийн үүсэл	Грекийн ξένος, 'гадаад', 'хачин', эсвэл 'зочин' гэсэн утгатай үгнээс
Нээлт ба анхны тусгаарлалт	Уильям Рамзай болон Моррис Траверс (1898)
Хамгийн тогвортой изотопууд ү з
Гол изотопууд[11] Задрал дэлбэг байдал хагас задрал (t1/2) хэлбэр бүтээгдэхүүн 124Xe 0.095% 1.1×1022 ж[12] εε 124Te 125Xe хиймэл 16.87 ц β+ 125I 126Xe 0.089% тогтвортой 127Xe хиймэл 36.342 ө ε 127I 128Xe 1.91% тогтвортой 129Xe 26.4% тогтвортой 130Xe 4.07% тогтвортой 131Xe 21.2% тогтвортой 132Xe 26.9% тогтвортой 133Xe хиймэл 5.2474 ө β− 133Cs 134Xe 10.4% тогтвортой 135Xe хиймэл 9.14 ц β− 135Cs 136Xe 8.86% 2.18×1021 ж β−β− 136Ba
Ангилал: Ксенон үзэх · хэлэлцэх · засах | эх сурвалж

Цахим холбоос

Wiktionary

Wiktionary: Ксенон – Энэ үгийг тайлбар толиос харна уу

 Commons: Ксенон – Викимедиа дуу дүрсний сан