Ксэнон

Ксэнон (па-лацінску: Xenonum) Xe — хімічны элемэнт 18 групы пэрыядычнай сыстэмы; атамны нумар 54. Інэртны газ. Упершыню выдзелены Сэрам Ўільямам Рамзаем і Морысам Травэрсам (Morris Travers) у 1898 годзе за некалькі тыдняў да адкрыцьця аргона і крыптона. Назва паходзіць ад грэцкага «xenos» (чужы).

Ёд ← Ксэнон Kr ↑ Xe ↓ Rn 54Xe Пэрыядычная сыстэма хімічных элемэнтаў
Выгляд
Агульная інфармацыя
Назва, сымбаль, атамны нумар	Ксэнон, Xe, 54
Катэгорыя элемэнту	Інэртныя газы
Група, пэрыяд, блёк	18, 5, p
Адносная атамная маса	131,29 г·моль−1
Канфігурацыя электронаў	[Kr] 4d10 5s25p6
Электронаў у абалонцы	2 8 18 18 8
Фізычныя ўласьцівасьці
Фаза	Газ
Шчыльнасьць (пры п. т.)	5,9*10-3 г·см−3
Шчыльнасьць вадкасьці пры т. пл.	3,640 г·см−3
Тэмпэратура плаўленьня	161,4 K, -111,7 °C, ‑169,1 °F
Тэмпэратура кіпеньня	165,1 K, -107 °C, ‑162 °F
Удзельная цеплыня плаўленьня	2,30 кДж·моль−1
Структура крышталічнай краты	кубічная
Цеплаправоднасьць	(300 K) 0,00569 Вт·м−1·K−1
Уласьцівасьці атама
Электраадмоўнасьць	2,6
Энэргіі іянізацыі	1-я: 1170,4 кДж·моль−1
	2-я: 2046,4 кДж·моль−1
Радыюс Ван дэр Ваальса	217 пм
Іншыя характарыстыкі
Нумар CAS	7440-63-3
Найбольш стабільныя ізатопы
Асн. артыкул: ізатопы ксэнона
іза % пэрыяд паўраспаду распад энэргія (МэВ) прадукты распаду 124Xe 0,09 124Xe зьяўляецца стабільным пры 70 нэўтронах 126Xe 0,09 126Xe зьяўляецца стабільным пры 72 нэўтронах 128Xe 1,92 128Xe зьяўляецца стабільным пры 74 нэўтронах 129Xe 26,44 129Xe зьяўляецца стабільным пры 75 нэўтронах 130Xe 4,08 130Xe зьяўляецца стабільным пры 76 нэўтронах 131Xe 21,18 131Xe зьяўляецца стабільным пры 77 нэўтронах 132Xe 26,89 132Xe зьяўляецца стабільным пры 78 нэўтронах 134Xe 10,44 134Xe зьяўляецца стабільным пры 80 нэўтронах 136Xe 8,87 136Xe зьяўляецца стабільным пры 82 нэўтронах
п а р

Прыродныя крыніцы

Паветра — адзіная крыніца ксэнону.

Прымяненьне

Ксэнонавая лямпа — адна з наймацнейшых крыніцаў сьвятла (фары, пражэктары, праектары) са спэктрам выпраменьваньня блізкім да сонечнага (лямпы для цяпліц).

XeO₃ — выбуховае рэчыва бяз шкодных газаў.

Вонкавыя спасылкі

• Xenon (Xe) — Chemical properties, Health and Environmental effects (анг.)
• Xenon"the essentials (анг.) [WebElements Periodic Table]