Рубидий

Рубидий (лат. Rubidium, Rb) — Менделеевның периодик таблицасының 5 период, 1 төркем элементы. Тәртип номеры - 37. Гади матдә рубидий — йомшак, тиз эрүчән селтеле металл, көмешсу-ак төстә.

Криптон◄ Рубидий / Rubidium (Rb) ►Стронций
Атом номеры	37
Матдәнең тышкы күренеше
Атомның үзлекләре
Атом массасы (моляр масса)	85,4678 (3) а. м. б. (г/моль)
Атом радиусы	пм
Ионлаштыру энергиясе (беренче электрон)	кДж/моль (эВ)
Электрон конфигурациясе
Химик үзлекләре
Ковалент радиусы	пм
Ион радиусы	пм
Электр тискәрелеге (Полинг буенча)
Электрод потенциалы
Оксидлашу дәрәҗәсе
Матдәнең термодинамик үзлекләре
Тыгызлык	1,53 г/см³
Моляр җылы сыешлыгы	Дж/(K·моль)
Җылы үткәрүчелек	Вт/(м·K)
Эрү температурасы	K
Эрү җылылыгы	39 кДж/моль
Кайнау температурасы	688 K
Парга әйләнү җылылыгы	кДж/моль
Моляр күләм	см³/моль
Матдәнең кристаллик рәшәткәсе
Рәшәткә төзелеше
Рәшәткә параметрлары	Å
Дебай температурасы	K

Символы

Рубидий элементының символы — Rb (Рубидий тип укыла).

Үзенчәлекләре

Металлик рубидий металлик калийга һәм металлик цезийга тышкы күренеше, йомшаклыгы һәм ток үткәрүчәнлеге белән охшашлыкка ия. Рубидийны ачык һавада саклау ярамый, чөнки барган реакцияләрдә бик күп елылык бүленеп чыга, хәтта кайсы бердә металлның кабынып китүенә дә китерүе ихтимал. Рубидийның суга караганда тыгызлыгы югары, шуңа күрә башка селтеле металлар төркеменнән аермалы рәвештә, суда бата.

Тарихы

Рубидий 1861 елда Роберт Вильгельм Бунзен һәм Густав Роберт Кирхгоф тарафыннан ачыла.

Алар спектраль анализ ярдәмендә алюмосиликатларны тикшергәндә яңа элемент табалар. Элементның спектр хасиятләре куе кызыл төстә булганлыктан, аңа рубидий дигән исем биргәннәр (латинча rubidus "куе кызыл ").

Ятмалары

Рубидий кергән минераллар (лепидолит, циннвальдит, поллуцит, амазонит), Германия, Чехия, Словакия, Намибия, Зимбабве, Төркмәнстанда һәм башка илләрдә табыла^[1].

Җиһанда

Аномаль югары микъдар рубидий Торн — Житков объектларында (объекты Торна — Житков) күзәтелә (кызыл гигант яки сверхгигант, аның эчендә нейтрон йолдыз бар)^[2].

Әдәбият

• Рубидий//Большая советская энциклопедия : [в 30 т.] / гл. ред. А. М. Прохоров. — 3-е изд. 22-й т. — М. : Советская энциклопедия, 1969—1978.
• Перельман. Ф. М. Рубидий и цезий. М.: АН УССР, 1960. 140 с. с илл.
• Плющев В. Е., Степин Б. Д. Химия и технология соединений лития, рубидия и цезия. — М.-Л.: Химия, 1970. — 407 с.
• Рипан Р., Четяну И. Неорганическая химия. Химия металлов. — М.: Мир, 1971. — Т. 1. — 561 с.

Сылтамалар

• Рентгений//Большая российская энциклопедия(үле сылтама)
• Рубидий
• Рубидий на Webelements
• Рубидий в Популярной библиотеке химических элементов 2009 елның 13 сентябрь көнендә архивланган.

Чыганаклар

• Atomic Weights of the Elements 2001, Pure Appl. Chem. 75(8), 1107—1122, 2003. Retrieved June 30, 2005. Atomic weights of elements with atomic numbers from 1-109 taken from this source.(ингл.)
• IUPAC Standard Atomic Weights Revised 2008 елның 5 март көнендә архивланган. (2005).(ингл.)

Менделеевның химик элементлар периодик таблицасы

H

He

Li

Be

B

C

N

O

F

Ne

Na

Mg

Al

Si

P

S

Cl

Ar

K

Ca

Sc

Ti

V

Cr

Mn

Fe

Co

Ni

Cu

Zn

Ga

Ge

As

Se

Br

Kr

Rb

Sr

Y

Zr

Nb

Mo

Tc

Ru

Rh

Pd

Ag

Cd

In

Sn

Sb

Te

I

Xe

Cs

Ba

*

Hf

Ta

W

Re

Os

Ir

Pt

Au

Hg

Tl

Pb

Bi

Po

At

Rn

Fr

Ra

**

Rf

Db

Sg

Bh

Hs

Mt

Ds

Rg

Cn

Nh

Fl

Mc

Lv

Ts

Og

Uue

Ubn

*

La

Ce

Pr

Nd

Pm

Sm

Eu

Gd

Tb

Dy

Ho

Er

Tm

Yb

Lu

**

Ac

Th

Pa

U

Np

Pu

Am

Cm

Bk

Cf

Es

Fm

Md

No

Lr