Химилле элемент

Химилле элеме́нт — атомсен уйрăм палăрăмпа (атомсен нуклонсарĕсен электро капламĕ тĕлĕшпе) палăрса тăракан йышĕ-пĕрлĕхĕ^[1][2][3][4], Çапла вара, химилле элементăн ăнлантарăвĕ ăна пĕр пек капламлă атомсен йышĕ пек кăтартать^[5].

Элементсен периодла тытăмĕ H He Li Be B C N O F Ne Na Mg Al Si P S Cl Ar K Ca Sc Ti V Cr Mn Fe Co Ni Cu Zn Ga Ge As Se Br Kr Rb Sr Y Zr Nb Mo Tc Ru Rh Pd Ag Cd In Sn Sb Te I Xe Cs Ba * Hf Ta W Re Os Ir Pt Au Hg Tl Pb Bi Po At Rn Fr Ra ** Rf Db Sg Bh Hs Mt Ds Rg Cn Nh Fl Mc Lv Ts Og * La Ce Pr Nd Pm Sm Eu Gd Tb Dy Ho Er Tm Yb Lu ** Ac Th Pa U Np Pu Am Cm Bk Cf Es Fm Md No Lr
Сĕлтĕлле металсем	Сĕлтĕлле-çĕрле металсем	Куçăмлă металсем
Çăмăл металсем	Металлоидсем	Инертлă газсем
Металмаррисем Галогенсем Лантаноидсем Актиноидсем

Хими элеменчĕсем — атомĕ миçе-тĕр протонпа нейтронран тăракан тĕрлĕ элементсем, ансат тата кăткăс япаласен тытăмлă пайĕсем. Кашни элемент пĕр пек зарядлă атомсенчен тăрать. Элеменчĕсем протонĕпе кăна улăшăнса тăраççĕ, изотопĕсем нейтронĕпе.

Паллă хими элеменчĕсем

2006 çул валли пурĕ 117 хими элементне тупса палартнă (1-116 тата 118 номĕрлисем). Вĕсенчен 92-шне çутçанталăкра тупма пулать, ыттисене ядерлă реакцисенче тупса палăртнă. 1-112-мĕш элементсен ячĕсен çирĕпленнĕ, ыттисен ячĕсене халлĕхе вăхăтлăха çеç панă.

Асăрхавсем

1. Кедров Б. М., Эволюция понятия элемента в химии, 1956, с. 85
2. С. Т. Жуков. Химия 8—9 класс. — М., 2002, глава 1, раздел 1.3. Химические элементы
3. Простые и сложные вещества. Раздел 3.3 Вещества ионного строения
4. Чернобельская Г. М., Методика обучения химии, 2000, с. 266—267
5. Раков Э. Г., Химические элементы (БРЭ), 2017