Дармштадтий

Дармштадти (лат. Darmstadtium), Ds, маларах Унуннили, лат. Ununnillium, Uun палăртна— 110-мĕш хими элеменчĕ. Дармштадти — питĕ радиохастар искуствелла синтезланă элемент. Чи арканман 281 изотопĕн çурма аркану тапхăрĕ 10 çеккунт патнелле (²⁸¹Ds).

Дармштадти / Darmstadtium (Ds)
Атом номерĕ	110
Ансат япалалăхăн курăмĕ	Металл. 298 K (25 °C) хытă пулма пултарарть. Тĕсĕ паллă мар, çапах шурă кемĕл е сăрă тĕслĕ.
Атом палăрăмĕсем
Атом масси (моль масси)	281 а. е. м. (г/моль)
Атом радиусĕ	пм
Ионизаци энергийĕ (пĕрремĕш электрон)	кДж/моль (эВ)
Электронсен конфигурацийĕ	[Rn] 5f14 6d9 7s1 пулма пултарать платинăна пăхса шутланă
Химилле палăрăмсем
Ковалентла радиус	пм
Ион радиусĕ	пм
Электронегативлăх (Полинг шучĕпе)
Электрод потенциалĕ
Оксидлав капашĕсем	4
Ансат япалалăхăн термодинамикăлла палăрăмĕсем
Тачăлăх	г/см³
Пайлавла ăшăшăнăçтарăш	Дж/(K·моль)
Ăшăяраслăх	Вт/(м·K)
Шăрану температури	K
Шăраннин пайлавла ăшши	кДж/моль
Вĕрев температури	K
Пăспулăмăн ăшăлăхĕ	кДж/моль
Моль калăпăшĕ	см³/моль
Ансат япалалăхăн кристалл решетки
Решетке тытăмĕ
Решетке периочĕ	Å
c/a танлашăнни	n/a
Дебай температури	K

Элементсен периодла тытăмĕ H He Li Be B C N O F Ne Na Mg Al Si P S Cl Ar K Ca Sc Ti V Cr Mn Fe Co Ni Cu Zn Ga Ge As Se Br Kr Rb Sr Y Zr Nb Mo Tc Ru Rh Pd Ag Cd In Sn Sb Te I Xe Cs Ba * Hf Ta W Re Os Ir Pt Au Hg Tl Pb Bi Po At Rn Fr Ra ** Rf Db Sg Bh Hs Mt Ds Rg Cn Nh Fl Mc Lv Ts Og * La Ce Pr Nd Pm Sm Eu Gd Tb Dy Ho Er Tm Yb Lu ** Ac Th Pa U Np Pu Am Cm Bk Cf Es Fm Md No Lr
Сĕлтĕлле металсем	Сĕлтĕлле-çĕрле металсем	Куçăмлă металсем
Çăмăл металсем	Металлоидсем	Инертлă газсем
Металмаррисем Галогенсем Лантаноидсем Актиноидсем

Ds	110
281
Rn]5f146d97s1
Дармштадти

Кун-çулĕ

Ăна 1994 -мĕш çулхи чӳк уйăхĕн 9-мĕшĕнче Дармштадтри Йывăр ионсене тĕпчекен центрта (ним. Gesellschaft für Schwerionenforschung, GSI) С. Хофманн, В. Нинов, Ф. П. Хессбергер, П. Армбрустер, Х. Фолгер, Г. Мюнценберг, Х. Шотт тата ыттисем 269 йывăрăшла изотоп синтезланă. ^[1]

Элемента никĕльпе хура тăхлан атомĕсем UNILAC ионсене хăвăртлатаканта пĕрлешнипе пулнă. Дармштати - GSI тупнă тваттăмĕш элемент. 1981 па 1984-мĕш çулсем хушшинче унта 107 (бори), 108 (хасси), 109 (мейтнери) элементсене синтезласа уйăрнă. Дармштадти уçнă хыççăн унтах 111 (рентгени) тата112 (коперници) синтезланă.

Туса илни

Дармштадти изотопĕсене çак реакцисенче тунă:

${\displaystyle \,_{82}^{208}\mathrm {Pb} +\,_{28}^{62}\mathrm {Ni} \,\to \,{}_{110}^{269}\mathrm {Ds} +\,_{0}^{1}\mathrm {n} \;}$^[1],

${\displaystyle \,_{82}^{208}\mathrm {Pb} +\,_{28}^{64}\mathrm {Ni} \,\to \,{}_{110}^{271}\mathrm {Ds} +\,_{0}^{1}\mathrm {n} \;}$^[2],

${\displaystyle \,_{94}^{244}\mathrm {Pu} +\,_{16}^{34}\mathrm {S} \,\to \,{}_{110}^{273}\mathrm {Ds} +5\;_{0}^{1}\mathrm {n} \;}$^[3],

унсăр пуçне коперницин ²⁸³Cn тата ²⁸⁵Cn изотопĕсенчен α-арканупа пулаççĕ .^[4]

Ячĕ

Дубнăри ОИЯИ тĕпчевçĕсем Анри Беккереля асăнса элемента беккерели (Bl) ят пама сĕннĕ. (Каярах ку ята 113-мĕш элемента (вăхăтлăха унунтри ятлă) сĕнме тытăннă ^[5]). 2001-мĕш çулта IUPAC ĕç ушкăне çĕнĕ хими элементне уçнине çирĕплетсе GSI приоритетне йышăннă. ^[6] 2003-мĕш çулхи çурла уйăхĕнче , Оттава хулинче, IUPAC хăйĕн 42-мĕш генераллă конференцинче 110-мĕш элемента дармштадти ятпа элементсен периодикăллă системи официаллă кĕртнĕ. ^[7]

Пахалăхĕсем

Радиохастар металл 298 K (25 °C) хытă пулма пултарарть. Тĕсĕ паллă мар, çапах шурă кемĕл е сăрă тĕслĕ

Изотопĕсем

Тĕп статья: Дармштадти изотопĕсем

Изотоп	Масса	Çурма аркану тапхăрĕ[8]	Аркану меслечĕ
267Ds	267	2,8+13,3−1,2 мкç	α-аркану 263Hs таран
269Ds	269	179+245−66 мкç	α- аркану 265Hs таран
270Ds	270	0,10+0,14−0,4 мç	α- аркану в 266Hs таран
271Ds	271	1,63+0,44−0,29 мс	α- аркану 267Hs таран
273Ds	273	0,17+0,17−0,06 мс	α- аркану 269Hs таран
279Ds	279	0,18+0,05−0,03 с	спонталла пайлану (90 %), α- аркану 275Hs (10 %) таран
281Ds	281	9,6+5,0−2,5 с	спонталла пайлану