Рений

Рени - Re — (лат. Rhenium) Элементсен периодикăллă системин 75-мĕш хими элеменчĕ.

Элементсен периодла тытăмĕ H He Li Be B C N O F Ne Na Mg Al Si P S Cl Ar K Ca Sc Ti V Cr Mn Fe Co Ni Cu Zn Ga Ge As Se Br Kr Rb Sr Y Zr Nb Mo Tc Ru Rh Pd Ag Cd In Sn Sb Te I Xe Cs Ba * Hf Ta W Re Os Ir Pt Au Hg Tl Pb Bi Po At Rn Fr Ra ** Rf Db Sg Bh Hs Mt Ds Rg Cn Nh Fl Mc Lv Ts Og * La Ce Pr Nd Pm Sm Eu Gd Tb Dy Ho Er Tm Yb Lu ** Ac Th Pa U Np Pu Am Cm Bk Cf Es Fm Md No Lr
Сĕлтĕлле металсем	Сĕлтĕлле-çĕрле металсем	Куçăмлă металсем
Çăмăл металсем	Металлоидсем	Инертлă газсем
Металмаррисем Галогенсем Лантаноидсем Актиноидсем

Рени (Re)
Атом номерĕ	75
Ансат япалалăхăн курăмĕ	Çутă кĕмĕл тĕслĕ металл
Атом палăрăмĕсем
Атом масси (моль масси)	186.207 а. е. м. (г/моль)
Атом радиусĕ	137 пм
Ионизаци энергийĕ (пĕрремĕш электрон)	759.1(7.87) кДж/моль (эВ)
Электронсен конфигурацийĕ	[Xe] 4f14 5d5 6s2
Химилле палăрăмсем
Ковалентла радиус	128 пм
Ион радиусĕ	(+7e) 53 (+4e) 72 пм
Электронегативлăх (Полинг шучĕпе)	1.9
Электрод потенциалĕ	Re←Re3+ -0.30В
Оксидлав капашĕсем	5, 4, 3, 2, -1
Ансат япалалăхăн термодинамикăлла палăрăмĕсем
Тачăлăх	21.02 г/см³
Пайлавла ăшăшăнăçтарăш	0.138[1] Дж/(K·моль)
Ăшăяраслăх	48.0 Вт/(м·K)
Шăрану температури	3453 K
Шăраннин пайлавла ăшши	34 кДж/моль
Вĕрев температури	5900 K
Пăспулăмăн ăшăлăхĕ	704 кДж/моль
Моль калăпăшĕ	8.85 см³/моль
Ансат япалалăхăн кристалл решетки
Решетке тытăмĕ	гексагоналлă
Решетке периочĕ	2.760 Å
c/a танлашăнни	1.615
Дебай температури	416.00 K

Re	75
186.207
[Xe] 4f14 5d5 6s2
Рени

Истори

Д. И. Менделеев элементсен периодикăллă системипе килĕшӳллĕн Рени пулассине, ун химипе физика пахалăхĕсене, каласа хунă («двимарганец»)^[2]. Элемента 1925-мĕш çулта нимĕç химикĕсем Ида тата Вальтер Ноддаксем Siemens & Halske компанин лабораториче тĕпчевсем тунă чухне тупнă. Вĕсем плтина рудипе колумбитра, каярах гадолинитпа молибденитра тупаççĕ. ^[3] 1928-мĕш çулта вĕсем 600 кг молибденитран 1 г рени уйăрма пултарнă. ^[4] Элемента Рейн провинцине (Ида Нодакăн тăван енне) халаласа ятне панă.

Рени геохимийĕ

Çĕр хуппиничи чи сахал элементсенчен пĕри. Кларкĕ 10⁻³ г/т. Геохими пахалăхĕсем периодика таблицири кӳршĕсем, анлăрах сарăлнă молибденпа вольфрам евĕрлĕ. Вĕсен минералĕсенче питĕ сахал сайра тĕл пулать. Хăшпĕр управсенчи молибден рудисем - ренин тĕп çăлкуçĕсем, вĕсен унта молибденпа çула май кăлараççĕ. Питĕ сайра тĕл пулнă Казахстанри Жезказган хули патĕнче тупнă джезказганит (CuReS₄) минералта тĕл пулать. Рени сахал шайра тата колумбит, колчедан^[5], циркон сайра çĕр элеменчĕсен минералĕсенче ^[6] тĕл пулать. Раççейре экономикăлла тупăшлă пĕртен пĕр вырăн пур, унта 10-15 тонна яхăн рени пур. Ана 1992-мĕш çулта Итуруп утравĕ (Курил утравĕсем) Кудрявый (вулкан) патĕнче тупнă. ^[7]. Унта рени рениит ReS₂ пек тĕл пулать (чĕнтĕр тытăмĕ молибденит евĕр).

Тĕнчере рени кăларни

Молибденит

Рени таса метал пек тел пулмасть. Молибденитра 0.2% таран тĕл пулать^[8]

2006-мĕш çулта тĕнчипе 40 тонна яхăн кăларнă. Чи нумай кăлараканни Чилири Molymet компани ^{[9] [10]}.

Хакĕ

Рени- хаклă металл. Хакĕ тасалăхĕпе тачă çыхăннă. Ренин 1 кг 1000 -тен 10 000 доллар таран тăрать ^{[11] [12]}.MinorMetal prices. minormetals.com. Тĕрĕсленĕ 17 Нарӑс уйӑхӗн 2008.</ref>^[13]

Тупăçлани

Аммони перрениачĕ

Рени металне аммони перрениатне водородпа хĕртсе туса илеççĕ.

^[14]

2 NH₄ReO₄ + 7 H₂ → 2 Re + 8 H₂O + 2 NH₃

Усă курни

Пысăк ирĕлӳ температури, химилле тĕреклĕх, катализ пахалăхĕсем (платиноидсене çывăх) пуррипе рение усă кураççĕ.

Ренине çак япаласене тума усă кураççĕ:

• тетраэтилсвинец хушмасăр тăвакан бензин тумалли платинорени катализаторĕсем;
• 2200 °C градус таран виçме пултаракан вольфрам-рени термопарасем.
• вольфрам тата молибден шăранчăкĕсенче. Рени хушни çирĕплĕхĕпе пластичностьне пĕр вăхăтрах ӳстерет.
• масс-спектрометрсенче тат ионн манометрсенче хĕрекен çип.
• рективлă двигательсенче. Никĕль рени шăранчăкĕсенченгазтурбина двигательсен лопаткисене ăсталаççĕ^[15].

Тата ренирен хăйне хăй тасалакан электричество контакчĕсе тăваççĕ.

¹⁸⁸Re тата ¹⁸⁶Re радиохастар изотопсем ӳпке ракне сыватма усă кураççĕ. Иккĕшĕ ӳте пĕр тарăнăшне кĕреççĕ (5 мм ¹⁸⁶Re тата 11 мм ¹⁸⁸Re), анчах ¹⁸⁶Re çурма аркану тапхăрĕ пысăкрах (90 сехет 17 хирĕç).^[16][17] Технеципе химилле пахалăхĕсем пĕр пекрех пулнипе рение радиофармакологиче технеци çыхăнăвĕсене кĕртеççĕ, мĕншĕн тесен технецин çурма аркану тапхăрĕ питĕ пĕчĕк. ^[16][18]

Рени изотопĕсем

Тĕп статья: Рени изотопĕсем

Ренин çутçанталăкри хутăшĕнче арканман ¹⁸⁵Re 37.4% тата радиохастар, пысăк çурма аркану тапхăрлă (10¹⁰ çул яхăн) ¹⁸⁷Re 62.6%.^{[19][20] 187}Re бета-арканăвне рени-осми меслечĕпе рудасен ӳсĕмне тĕпчеме усă кураççĕ. Çак арканун хăваче 2,6 кэВ пĕтĕм пĕлнĕ радиониуклидсен хушшинчи чи пĕчĕкисенчен пĕри. Унсăр пуçне искуствелла тунă тата 27 радиохастар изотоп пулни паллă. ^[21]