Висмут

Висмут хытă патрак металл, хурçă евĕр, шупка хĕрлĕ тĕслĕ.

Элементсен периодла тытăмĕ H He Li Be B C N O F Ne Na Mg Al Si P S Cl Ar K Ca Sc Ti V Cr Mn Fe Co Ni Cu Zn Ga Ge As Se Br Kr Rb Sr Y Zr Nb Mo Tc Ru Rh Pd Ag Cd In Sn Sb Te I Xe Cs Ba * Hf Ta W Re Os Ir Pt Au Hg Tl Pb Bi Po At Rn Fr Ra ** Rf Db Sg Bh Hs Mt Ds Rg Cn Nh Fl Mc Lv Ts Og * La Ce Pr Nd Pm Sm Eu Gd Tb Dy Ho Er Tm Yb Lu ** Ac Th Pa U Np Pu Am Cm Bk Cf Es Fm Md No Lr
Сĕлтĕлле металсем	Сĕлтĕлле-çĕрле металсем	Куçăмлă металсем
Çăмăл металсем	Металлоидсем	Инертлă газсем
Металмаррисем Галогенсем Лантаноидсем Актиноидсем

Ви́смут / Bismuthum (Bi)
Атом номерĕ	83Ӳкерчĕк:DSC00192.JPG
Ансат япалалăхăн курăмĕ	Тимĕр тĕслĕ хытă катаăлакан металл
Атом палăрăмĕсем
Атом масси (моль масси)	208,98037 а. е. м. (г/моль)
Атом радиусĕ	170 пм
Ионизаци энергийĕ (пĕрремĕш электрон)	702,9 (7,29) кДж/моль (эВ)
Электронсен конфигурацийĕ	[Xe] 4f14 5d10 6s2 6p3
Химилле палăрăмсем
Ковалентла радиус	146 пм
Ион радиусĕ	(+5e) 74 (+3e) 96 пм
Электронегативлăх (Полинг шучĕпе)	2,02
Электрод потенциалĕ	Bi←Bi3+ 0,23 В
Оксидлав капашĕсем	5, 3
Ансат япалалăхăн термодинамикăлла палăрăмĕсем
Тачăлăх	9,747 г/см³
Пайлавла ăшăшăнăçтарăш	26,0[1] Дж/(K·моль)
Ăшăяраслăх	7,9 Вт/(м·K)
Шăрану температури	544,5 K
Шăраннин пайлавла ăшши	11,00 кДж/моль
Вĕрев температури	1883 K
Пăспулăмăн ăшăлăхĕ	172,0 кДж/моль
Моль калăпăшĕ	21,3 см³/моль
Ансат япалалăхăн кристалл решетки
Решетке тытăмĕ	ромбоэдăрла
Решетке периочĕ	4,750 Å
c/a танлашăнни	n/a
Дебай температури	120,00 K

Bi	83
208,98038
[Xe]4f145d106s26p3
Висмут

Ӳкерчĕк:DSC00192.JPG

Металлă висмутăн лаптакĕ.

Тĕпчесе уçнин историйĕ

Ятне хуни

Латин Bismuthum е bisemutum сăмахесенчен, тата нимĕç weisse Masse, (шурă япала) сăмахĕсенчен тухать пулас.

Çутçанталăкра тупăнни

Тупăшлани

Висмут сульфитне тимĕрпе хутăш шăратса тупаççĕ: Bi₂S₃ + 3Fe = 2Bi + 3FeS, е çак умлă-хыçлă ĕç-пулăмĕсене тытса пырса: Bi₂S₃ + 5O₂ = Bi₂O₄ + 3SO₂↑; Bi₂O₄ + 4C = 2Bi + 4CO↑.

Синтĕсленĕ висмутăн кристаллĕ. Асам тĕспе йӳçĕклĕхĕн çинçе сийне пула ялкăшать.

Физикăпа хими пахалăхĕсем

Хакĕсем

Висмут (99 % тап-таси) 2006 çулта вăтамран 15 долл/кг.

Усă курни

Металлурги

Термоэлектрикăллă материалĕсем

Ӳкерчĕк:DSC00199.JPG

Висмут телуричĕн монокристалĕ

Пигменчĕсем

Пигмент шутне висмут ванадачĕ кĕрет.

Косметика

Чĕрнесене сăрламалли лак (йăлтăрка хытă сăрă), тута сăрри (помада), ĕмĕлкесене тата ыттисене те тумалли ĕçре, оксохлоричĕпе йăлтăрка тумалли чух усă кураççĕ.

Биологири вырăнĕ

Изотопĕсем

Тĕп статья: Висмут изотопĕсем

Çутçанталăкри висмучĕн пĕр изотоп ²⁰⁹Bi, вăл çутçанталăкри тăнăç изотопĕсенчен чи йывăрри шутланать. 2003 çулта эксперимент ирттерсе, вăл альфа-радиохастар пулнине (çурма аркану тапхăрĕ 1,9±0,2×10¹⁹ çул) курнă. ²⁰⁹Bi пуçсăр, тепĕр 19 изотоп пури паллă. Вĕсем пурте радиоактивлă тата кĕске пурăнуллă: çурма аркану тапхăрĕ темиçе талăкран иртмест. Висмутăн 13 изотопĕ: 197 — 208 йывăрăш хисеплисене тата чи йывăррине ²¹⁵Bi искусствăллă меслетпе туса çитернĕ, ыттисем — ²¹⁰Bi, ²¹¹Bi, ²¹²Bi, ²¹³Bi тата ²¹⁴Bi — çутçанталăкра уран, тори, актини тата нептуни элемент тĕшшисен радиоактивлă арканăвĕн йĕрĕпе пулаççĕ.