Дубний

Дубни (лат. Dubnium), Db, 1997 çулччен тата Нильсборий (Ns)) — 105-мĕш хими элеменчĕ.

Дубни / Dubnium (Db)
Атом номерĕ	105
Ансат япалалăхăн курăмĕ
Атом палăрăмĕсем
Атом масси (моль масси)	268 а. е. м. (г/моль)
Атом радиусĕ	пм
Ионизаци энергийĕ (пĕрремĕш электрон)	кДж/моль (эВ)
Электронсен конфигурацийĕ	[[Rn] 5f14 6d3 7s2
Химилле палăрăмсем
Ковалентла радиус	пм
Ион радиусĕ	пм
Электронегативлăх (Полинг шучĕпе)
Электрод потенциалĕ
Оксидлав капашĕсем	+3, +4, +5
Ансат япалалăхăн термодинамикăлла палăрăмĕсем
Тачăлăх	21,6[çăлкуç?] г/см³
Пайлавла ăшăшăнăçтарăш	Дж/(K·моль)
Ăшăяраслăх	Вт/(м·K)
Шăрану температури	K
Шăраннин пайлавла ăшши	кДж/моль
Вĕрев температури	K
Пăспулăмăн ăшăлăхĕ	кДж/моль
Моль калăпăшĕ	см³/моль
Ансат япалалăхăн кристалл решетки
Решетке тытăмĕ
Решетке периочĕ	Å
c/a танлашăнни	n/a
Дебай температури	K

Элементсен периодла тытăмĕ H He Li Be B C N O F Ne Na Mg Al Si P S Cl Ar K Ca Sc Ti V Cr Mn Fe Co Ni Cu Zn Ga Ge As Se Br Kr Rb Sr Y Zr Nb Mo Tc Ru Rh Pd Ag Cd In Sn Sb Te I Xe Cs Ba * Hf Ta W Re Os Ir Pt Au Hg Tl Pb Bi Po At Rn Fr Ra ** Rf Db Sg Bh Hs Mt Ds Rg Cn Nh Fl Mc Lv Ts Og * La Ce Pr Nd Pm Sm Eu Gd Tb Dy Ho Er Tm Yb Lu ** Ac Th Pa U Np Pu Am Cm Bk Cf Es Fm Md No Lr
Сĕлтĕлле металсем	Сĕлтĕлле-çĕрле металсем	Куçăмлă металсем
Çăмăл металсем	Металлоидсем	Инертлă газсем
Металмаррисем Галогенсем Лантаноидсем Актиноидсем

Db	105
268
Rn]5f146d37s2
Дубни

Истори

105-мĕш элемента 1970-мĕш çулта Дубна хулинче Г. Н. Флёров ушкăнĕ ²⁴³Am ²²Ne ионĕсемпе персе синтезланă ^[1] тата вĕсенчен уйрăм Беркли хулинчи ушкăн ²⁴⁹Cf+¹⁵N→²⁶⁰Db+4n^[2] реакципе тунă. ИЮПАКăн ĕç ушкăнĕ 1993-мĕш çулта Дубнине тупнă чыса Дубнăпа Беркли ăсчахĕсен ушкăнĕсем хушшне пайлама йышăннă ^[3].

Ячĕ пулни

Совет тĕпчевçисем çĕнĕ элемента Н.Бора асăнса нильсбори (Ns) ят пама сĕннĕ ^[4], америка тĕпчевçисем вара Отто Гана асăнса Гани (Ha) ят парасшăн пулнă ]^[2]. 1994-мĕш çулта ИЮПАК комиссийĕ Жолио-Кюрине астуса жолиотий (Jl)^[5] ят сĕннĕ. Унччен элемента официаллă уннилпентиумом (Unp) (латинла 105-мĕш) тесе палăртнă. Ns, На, Jl символсене тĕрлĕ çулсенче пичелтенĕ Менделеев таблицисенчяе курма пулать. 1997-мĕш çулта ИЮПАК Дубна хулине чысласа Дубни ят çирĕплетнĕ ^[6].

Дубни изотопĕсем

Тĕп статья: Дубни изотопĕсем

Изотоп	Масса	Çурма аркану тапхăрĕ[7]	Аркану меслечĕ
255Db	255	1,6+0,6−0,4 ç	α-аркану 251Lr (80 %) таран; спонталлă пайлану
256Db	256	1,6+0,5−0,3 ç	α-аркану 252Lr (64 %) таран; β-аркану 256Rf (36 %) таран; спонталлă пайлану (0,02 %)
257Db	257	1,50+0,19−0,15 ç	α-аркану 253Lr таран
258Db	258	4,0±1,0 ç	α-аркану 254Lr (67 %) таран; β-аркану 258Rf таран
259Db	259	0,51±0,16 ç	α-аркану 255Lr таран
260Db	260	1,52±0,13 ç	α-аркану 256Lr таран
261Db	261	1,8±0,4 ç	α-аркану257Lr таран
262Db	262	35±5 ç	α-аркану 258Lr (67 %) таран; спонталлă пайлану
263Db	263	27+10−7 ç	спонталлă пайлану (55 %); α-аркану 259Lr (41 %) таран ; β-аркану 263Rf (3 %) таран
267Db	267	73+350−33 мин	спонталлă пайлану
268Db	268	32+11−7 сехет	спонталлă пайлану

Аркану продукчĕсем евĕр изотопсене синтезлани

Дубни изотопĕсем йывăртарах элементсен изотопĕсем арканнă чухне асăрхама пулать. Аялти таблицăра çак изотопсене пуçтарнă:

Арканакан изотоп	Курăнакан дубни изотопĕ
294117	270Db
288115	268Db
287115	267Db
282113	266Db
267Bh	263Db
278113 , 266Bh	262Db
265Bh	261Db
272Rg	260Db
266Mt , 262Bh	258Db
261Bh	257Db
260Bh	256Db

Изотпсене уçнин хронологийĕ

Изотоп	Уçнă çул	Уçнă реакци
256Db	1983? , 2000	209Bi(50Ti,3n)
257Dbg	1985	209Bi(50Ti,2n)
257Dbm	2000	209Bi(50Ti,2n)
258Db	1976? , 1981	209Bi(50Ti,n)
259Db	2001	241Am(22Ne,4n)
260Db	1970	249Cf(15N,4n)
261Db	1971	249Bk(16O,4n)
262Db	1971	249Bk(18O,5n)
263Db	1971? , 1990	249Bk(18O,4n)
264Db	паллă мар
265Db	паллă мар
266Db	2006	237Np(48Ca,3n)
267Db	2003	243Am(48CaCa,4n)
268Db	2003	243Am(48Ca,3n)
269Db	паллă мар
270Db	2009	249Bk(48Ca,3n)