From Wikipedia, the free encyclopedia
Неодим — Элементсен периодикăллă системин 60-мĕш элеменчĕ, лантаноидсен ушкăнне кĕрет.
| ||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||
Сĕлтĕлле металсем | Сĕлтĕлле-çĕрле металсем | Куçăмлă металсем | ||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||
Çăмăл металсем | Металлоидсем | Инертлă газсем | ||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||
|
Неоди́м/Neodymium (Nd) | |
---|---|
Атом номерĕ | 60 |
Ансат япалалăхăн курăмĕ | Шурă кĕмĕл тĕслĕ ылтăн тĕслĕрех сайра çĕр металĕ Сывлăшра çăмăллăн çунать |
Атом палăрăмĕсем | |
Атом масси (моль масси) | 144,24 а. е. м. (г/моль) |
Атом радиусĕ | 182 пм |
Ионизаци энергийĕ (пĕрремĕш электрон) | 531,5(5,51) кДж/моль (эВ) |
Электронсен конфигурацийĕ | [Xe] 4f4 6s2 |
Химилле палăрăмсем | |
Ковалентла радиус | 184 пм |
Ион радиусĕ | 99,(+3e) 5 пм |
Электронегативлăх (Полинг шучĕпе) | 1,14 |
Электрод потенциалĕ | Nd←Nd3+ −2,32В Nd←Nd2+ −2,2В |
Оксидлав капашĕсем | 3 |
Ансат япалалăхăн термодинамикăлла палăрăмĕсем | |
Тачăлăх | 7,007 г/см³ |
Пайлавла ăшăшăнăçтарăш | 27,42[1] Дж/(K·моль) |
Ăшăяраслăх | (16,5) Вт/(м·K) |
Шăрану температури | 1294 K |
Шăраннин пайлавла ăшши | 7,1 кДж/моль |
Вĕрев температури | 3341 K |
Пăспулăмăн ăшăлăхĕ | 289 кДж/моль |
Моль калăпăшĕ | 20,6 см³/моль |
Ансат япалалăхăн кристалл решетки | |
Решетке тытăмĕ | гексагональная |
Решетке периочĕ | 3,660 Å |
c/a танлашăнни | 1,614 |
Дебай температури | n/a K |
Nd | 60 |
144,24 | |
4f46s2 | |
Неодим |
Празеодима 1885-мĕш çулта австри химикĕ К. Ауэр фон Вельсбах уçнă.Вăл швед химикĕ Мосандер Карл Густав уçнă дидим элемент икĕ çывăх физика-хими пахалăхлă элемент хутăшĕ пулнине палăртнă. Вĕсене вĕл неодим тат празеодим ят панă. Анчах неодима 1925-мĕш çулта кăна уйăрнă.
Ячĕ икĕ грек сăмахне: νέος «çĕнĕ» тата δίδυμος «йĕкĕреш» пĕрлештернипе пулнă.
Ытти сайра çĕр металлĕсемпе пĕрле туса илеççĕ. Экстракципе е хромотографипе тата майлă кристаллизицеленĕ чухне празеодим ытти çăмăл лантаноидсемпе пĕрле пухăнать, кайран неодимпа пĕрле уйрăлать. Неодим металне ирĕлтернĕ фторид е хлорид тăварĕсенчен (NdF3, NdCl3 Li, К, Са, Ва галегоничĕсене хушса) электролизпа туса илеççĕ. Электролиза 1000 °С таран хĕртсе 4,7 А/см2 токпа иртереççĕ. Графит электродсем усă кураççĕ.
99-99,9 % тасалăхлă 1 грамм неодимăн хакĕ 2 - 5 доллар. Хакĕ туса илнĕ технгологипе çĕршывран, сутакан формăран тата усă курас тĕллеврен килет. Хальхи вăхăтра, тĕнчери экономика кризисĕ пирки, тĕп пасарсенче (Китай, Япони, США)хакĕсем чакаççĕ.
лантаноидсем хушшинче неодим самарипе, церипе, лантанпа пĕрле чи усă куракан элемент. Неодима усă куракан тĕп вырăнсем:
Çутçанталăкри неодим çичĕ изотопран: 142Nd (27,2 %), 143Nd (12,2 %), 144Nd (23,8 %), 145Nd (8,3 %), 146Nd (17,2 %), 148Nd (5,7 %), 150Nd (5,6 %) тăрать. Скобкăра çутçантăлăкри хутăшри виçине палăртнă. Вĕсенчен пиллĕкĕшĕ, пĕлнĕ тăрăх, стабиллă, иккĕшĕ радиохастар изотопсен шутне кĕреççĕ. 144Nd альфа-аркану майĕпе çурма аркану тапхăрĕ - 2,38×1015 çул, 150Nd — йĕкĕр бета-аркану çурма аркану тапхăрĕ 7×1018 çул. 2003-мĕш çул тĕлне 124-161 масса числиллĕ 29 искуствăлла изотоп паллă, вĕсем тата 13 метатстабиллĕ тăрăмлă [2].
Неодим металĕ сиве сывлăшра майĕпен, 150oC хăвăрт çунса неоодим (III) оксичĕ пулать:
Неодим сивĕ шывпа майĕпен, вĕри шывпа хăвăрт хутшăнăве кĕрет:
Неодим металлĕ пĕтĕм галогенсемпе хутшăнăве кĕретs:
Празеодим кӳкĕрт йӳçĕкĕпе хутшăнса шупка кĕрен тĕслĕ [Nd(OH2)9]3+</sup комплекс пулать: [3]
Seamless Wikipedia browsing. On steroids.
Every time you click a link to Wikipedia, Wiktionary or Wikiquote in your browser's search results, it will show the modern Wikiwand interface.
Wikiwand extension is a five stars, simple, with minimum permission required to keep your browsing private, safe and transparent.