Кăмрăкамăш

Кăмрăк — периодикăллă системăри 6 атом номерлĕ хими элеменчĕ, C (лат. Carboneum) символпа палăртаççĕ.

Ӳкерчĕк:Element 6.webm

Кăмрăкамăш atom

Элементсен периодла тытăмĕ H He Li Be B C N O F Ne Na Mg Al Si P S Cl Ar K Ca Sc Ti V Cr Mn Fe Co Ni Cu Zn Ga Ge As Se Br Kr Rb Sr Y Zr Nb Mo Tc Ru Rh Pd Ag Cd In Sn Sb Te I Xe Cs Ba * Hf Ta W Re Os Ir Pt Au Hg Tl Pb Bi Po At Rn Fr Ra ** Rf Db Sg Bh Hs Mt Ds Rg Cn Nh Fl Mc Lv Ts Og * La Ce Pr Nd Pm Sm Eu Gd Tb Dy Ho Er Tm Yb Lu ** Ac Th Pa U Np Pu Am Cm Bk Cf Es Fm Md No Lr
Сĕлтĕлле металсем	Сĕлтĕлле-çĕрле металсем	Куçăмлă металсем
Çăмăл металсем	Металлоидсем	Инертлă газсем
Металмаррисем Галогенсем Лантаноидсем Актиноидсем

Кăмрăк/ Carboneum (С)
Атом номерĕ	6
Ансат япалалăхăн курăмĕ	хура (графит), е витĕр курăнакан (кевер чул)
Атом палăрăмĕсем
Атом масси (моль масси)	12,011 а. е. м. (г/моль)
Атом радиусĕ	91 пм
Ионизаци энергийĕ (пĕрремĕш электрон)	1085,7 (11,25) кДж/моль (эВ)
Электронсен конфигурацийĕ	[He] 2s2 2p2
Химилле палăрăмсем
Ковалентла радиус	77 пм
Ион радиусĕ	16 (+4e) 260 (-4e) пм
Электронегативлăх (Полинг шучĕпе)	2,55
Электрод потенциалĕ
Оксидлав капашĕсем	-4, -2, 2, 4
Ансат япалалăхăн термодинамикăлла палăрăмĕсем
Тачăлăх	2,25 (графит) г/см³
Пайлавла ăшăшăнăçтарăш	8,54 (графит)[1] Дж/(K·моль)
Ăшăяраслăх	1,59 Вт/(м·K)
Шăрану температури	3 820 K
Шăраннин пайлавла ăшши	кДж/моль
Вĕрев температури	5 100 K
Пăспулăмăн ăшăлăхĕ	Теплота испарения кДж/моль
Моль калăпăшĕ	5,3 см³/моль
Ансат япалалăхăн кристалл решетки
Решетке тытăмĕ	гексагоналлă (графит), кубла (кĕвер чул)
Решетке периочĕ	на Å
c/a танлашăнни	2,73 (графит)
Дебай температури	1860 (кĕвер чул) K

C	6
12,011
[[He] 2s2 2p2
Кăмрăк

Кăмрăк çинче метал пулмасан та ток çӳреть.

Истори

Йывăç кăмрăкĕ мĕн авалтанах металсем шăратма усă курнă. Кăмрăкăн аллотропи модификацисем: кĕвер чулпа графит çынсене тахçанах паллă. Кăмрăк ахаль япала пулнине А. Лавуазье 1780-мĕш çулсен вĕçĕнче кăтартнă.

Ячĕ

Çĕршывсен хушши ячĕ лат. carbō «чул кăмрăкĕ» сăмахпа çыхăннă.

Физика пахалăхесем

Кăмрăк нумай аллотропи модификацисенче тĕл пулать, вĕсен физика пахалăхĕсем вăйлă улшăнса тăраççĕ.

Кăмрăкăн Аллотропи модификацийĕсем

Кăмрăк фаза диаграмми (diamond — кĕвер чул, graphite — графит, liquid — шĕвек, vapor — газ)

Кăмрăк модификацисен схеми
a: кĕвер чул, b: графит, c: лонсдейлит
d: фуллерен — букибол C₆₀, e: фуллерен C₅₄₀, f: фуллерен C₇₀
g: аморфла кăмрăк, h: кăмрăк нанопăрăхĕсем

Тĕп статья: кăмрăк аллоторпийĕ

• графит
• кĕвер чул
• карбин
• лонсдейлит
• фуллерен
• кăмрăк нанопăрăхĕсем
• графен
• аморфла кăмрăк

  йывăç кăмрăкĕ

  техуглерод

  хăрăм

Изотопӗсем

Тĕп статья: Кăмрăк изотопĕсем

Вуламалли

1. Химия гиперкоординированного углерода, пер с англ., М., 1990.
2. Kirk — Othmer encyclopedia, 3 ed., vol.4, N.-Y., 1978, p.556-709.
3. Химия природных энергоносителей и углеродных материалов 2005 ҫулхи Авӑн уйӑхӗн 20-мӗшӗнче архивланӑ. Т. В. Бухаркина, Н. Г. Дигуров
4. В.І. Саранчук, В. В. Ошовський, Г. О. Власов. Хімія і фізика горючих копалин . — Донецьк: Східний видавничий дім, 2003. ?204 с.
5. Сладков А. М., Кудрявцев Ю. П. Алмаз, графит, карбин — аллотропные формы углерода // Природа. 1969.№ 5. С.37-44.

Каçăсем

• Кăмрăк Webelements сайтра
• Кăмрăк хими элеменчĕсен вулавăшĕнче
• Кăмрăк 2011 ҫулхи Кӑрлач уйӑхӗн 21-мӗшӗнче архивланӑ.
• Алексей Сладков кăмрăкĕ — карбин уçни
• Сладков А. М. Карбин — третья аллотропная форма углерода: Монография (под ред. Бубнов Ю. Н.)