Dëst sinn d'Wësst Der schonn ...?-Teaseren, déi a Schablounen agebonne sinn, sou datt all Dag uewen en neie stoe kënnt.
Hei sinn all d'Teasere beieneen. Fir s'esou ze gesinn, wéi s'op der Haaptsäit gewise ginn, kuckt hei a sicht Iech den Dag eraus.
Januar
... d'Erfindung vum Timber et mat sech bruecht huet, datt net méi deen, deen e Bréif kritt, mä deen, deen e fortschéckt, de Porto huet misse bezuelen?
... de Mathias Hardt (1809-1877) mat sengem Vocalismus der Sauermundart (1834) déi éischt wëssenschaftlech Beschreiwung vum Lëtzebuergesche gemaach huet?
… bei der sougenannter Personenstandsaufnahme vum 10. Oktober 1941 d'Resistenzgruppen d'Lëtzebuerger majoritär dovun iwwerzeegt kruten, bei verfängleche Froen iwwer Mammesprooch a "Volkszugehörigkeit" mat "Lëtzebuergesch" amplaz, wéi praktesch virgeschriwwen, mat "deutsch" z'äntwerten?
... de Mill Ends Park mat 0,292 m2 dee klengste Park vun der Welt ass?
… et verschidden Theorien iwwer den Ënnergang vun der Minoescher Kultur ginn, wouvun déi gängegst e Vulkanausbroch op der Insel Thira dofir verantwortlech mécht?
... bei der Krispines-Kapell, och Péiter Onrou genannt, um Lampertsbierg et bis virun net all ze laanger Zäit de Brauch gouf, Käerze mat dragepickte Spéngelen ofzebrennen, fir datt Männer, déi ontrei waren, solle "bestrooft" ginn?
... op de Fënstere vun der Kierch Zowaasch verschidde Memberen aus der Grofefamill Saintignon an aner Stëfter vun der Kierch als Helleger duergestallt sinn?
... d'Kar keng klassesch Fruuchtzort ass, déi et schonn an der Antiquitéit gouf, mä villméi eréischt virun 2000 bis 3000 Joer als "Onkraut" an de Weessefelder vu Klengasien opkoum, wou et da mat rekoltéiert gouf?
... den Tevita Momoedonu aus Fidschi alt the Five Minute Prime Minister genannt gëtt, well en 2000 zweemol (wärend e puer Minutten) an 2001 (wärend zwéin Deeg) Premierminister war?
… et iwwer 30 Joer no Wien a München och an der lëtzebuergescher Konschtszeen zu enger Sezessioun koum, déi der moderner Molerei zum Duerchbroch verhollef huet?
... d'Land Cap Vert säin Numm vun engem Kap 500km wäit ewech zu Dakar am Senegal huet, dat den Inselen hiren Numm ginn huet?
... et bei der Lëtzebuerg-Kris1867 drëms goung, datt Lëtzebuerg u Frankräich verkaf sollt ginn?
... wéinst der Technikbegeeschterung an den 1960er Joren e lëtzebuergsche Basketballveräin, de BBC Telstar Hesper, nom Kommunikatiounssatellit Telstar genannt gi war?
... e Pingo eng Knupp oder en Hiwwel ass, deen am Permafraschtbuedem ze fannen ass, an aus engem Kär vun Äis besteet, iwwer deem sech de Buedem wëlleft?
... bei der Renovéierung vum Goteschen Haus zu Iechternach de Giewel nëmmen do stoe gelooss gouf, wou z'erkenne war, wéi d'Haus uersprénglech war?
... den Thomas Chippendale (1718-1779) en englesche Konscht- a Miwwelschräiner war, no dem den Chippendale-Stil benannt ass?
... de Codex Mariendalensis, eng spéitmëttelalterlech Handschrëft iwwer d'Geschicht vun der Yolanda vu Veianen, joerzéngtelaang als verluer gegollt huet, ier en 1999 erëmfonnt gouf?
... d'Sowjetunioun, fir de Westen an d'Ier ze féieren, hire Kosmodrom bei Tjuratam no der Uertschaft Baikonur genannt huet, déi iwwer 300km vun do ewechlouch?
... de 50-Eurobilljee deen am meeschte gebrauchte Geldschäin an der Eurozon ass? Den 1. Januar 2018 waren 9.826.239.828 Exemplairen dovun am Ëmlaf. Duerno kommen dee vun 20 an dee vun 10 Euro.
... Neutral-Moresnet tëscht 1815 an 1919 en neutralen Territoire war, eng 65km nërdlech vu Lëtzebuerg, well Preisen op der enger Säit, Holland an duerno d'Belsch op der anerer, sech net eens goufe wien e kréich?
... de Vincent Wiesenbach (1880-1911), den éischte Lëtzebuerger mat engem Piloteschäin, 1911 mat sengem selwer gebaute Fliger déidlech verongléckt ass?
... de Groussherzogleche Palais an der Mëtt vum 19. Joerhonnert eng Zort administrativen Allzweckbau war, wou nieft dem Kinnek-Groussherzog oder sengem Statthalter, déi do periodesch residéiert hunn, d'Regierung, d'Parlament, a vun 1858 un, de Staatsrot hire Sëtz haten, an och nach eng archeologesch Sammlung dran ënnerbruecht war?
... et beim lëtzebuergesche Schoulgesetz vun 1912 zu engem gudden Deel drëm goung, d'Muecht vun der Kathoulescher Kierch an de Primärschoulen anzeschränken, wat déi Jore virdrun zu heftegen Ausernanersetzungen tëscht Lénks- a Rietsparteie gefouert hat?
... et dräimol an der Geschicht en 30. Februar gouf?
Mäerz
... de Stadpark vun Esch-Uelzecht 1911 um Hank vum Gaalgebierg ugeluecht gouf, well den Escher Bësch, wou d'Leit soss an d'Gréngs trëppele goungen, bal ganz ofgeholzt gi war, fir do d'Adolf-Emil-Hütte ze bauen?
... de Peschtvull sou genannt gëtt, well fréier säi sporadescht a mysteriéist Opdauchen a Mëtteleuropa als e schlecht Omen ugesi gouf?
... de Medezinner a Cheemiker Henri-Jean-Népomucène Crantz vu Rued (1722-1792) fir seng Fuerschungen an der Hygiène fir Hiewane vum Jousef II. geadelt gouf?
... d'Uewerfläch vum Doudege Mier ronn 400 m ënnert dem Mieresspigel ass?
... de Manneken Pis am Mee 2018 säin 1000. Costume geschenkt krut?
... op der Pallett vum Narmer, an enger vun deenen alleréischten hieroglypheschen Inskriptiounen iwwerhaapt, d'Vereenegung vun Ënner- mat Ueweregypten duerch den Narmer duergestallt gëtt?
... "Sequoiaen" wuel dat eenzegt Wuert am Lëtzebuergeschen ass, bei deem all 5 Vokaler hannerenee stinn?
... d'Wollefsschlucht bei Iechternach hiren Numm 1881 vun engem vun den éischten Touristen, déi doduerch gefouert goufen, krut, dee se mat der "Wolfsschlucht" aus dem Carl Maria von Weber sengem Freischütz verglach huet?
... beim Waasserball d'Feldspiller de Ball mat all Kierperdeel spille kënnen, just net mat den zwou Hänn gläichzäiteg?
… deen éischte lëtzebuergesche Goldmedailegewënner op enger Olympiad de Michel Théato war, an zwar 1900 zu Paräis am Marathon-Laf?
... Island souwuel op der nordamerikanescher wéi der europäescher Lithosphärplack läit?
… den Tunnel ënner der Stad Lëtzebuerg uganks der 1960er Joren ugeluecht gouf, fir eng Ofwaasserleitung aus dem Péitrussdall mam Pafendall ze verbannen?
... d'Walnut Lane Bridge zu Philadelphia (Foto) eng Kopie aus arméiertem Bëtong vun der Neier Bréck (Adolphe-Bréck) an der Stad Lëtzebuerg ass?
... de lëtzebuergesch-amerikaneschen Erfinder a Science-fiction-Auteur Hugo Gernsback (1884-1967) sech a senge Geschichten eng ganz Rëtsch technesch Konzepter ausgeduecht huet, déi eréischt an de Joerzéngten duerno developpéiert konnte ginn?
... ronn all zweete Vietnamees mam Familljennumm Nguyễn heescht?
... den Zwergmammut (Mammuthus exilis) eng ausgestuerwe Mammutaart ass, déi sech op eng Insel zeréckgezunn hat, an do am Laf vun der Evolutioun aus Manktem u Fudder ëmmer méi kleng gouf?
... d'lëtzebuergesch Schauspillerin Germaine Damar duerch de Film Die Beine von Dolores an Argentinien esou bekannt gouf, datt si do 3 Joer laang ëm Chrëschtdag eng eege Televisiounsemissioun hat?
... de Saz "Play it again, Sam!" esou net am Film Casablanca (1942) virkënnt?
… de Sender 1212 e Radiosprogramm an däitscher Sprooch war, dee vum Dezember 1944 bis Krichsenn vum amerikanesche militäresche Geheimdéngscht als "schwaarz Propaganda" nuets iwwer d'Anlage vu Radio Lëtzebuerg ausgestraalt gouf?
... d'Mundaneum vum Belsch Paul Otlet (1868-1944) eng Zort Multimedia-Archiv war, dat un e bibliographesch-enzyklopedesche Repertoire gekoppelt war, an haut als eng "analog Sichmaschinn" vum Wësse vun der Welt ugesi gëtt?
... d'Dräikinneksgaass an der Stad Lëtzebuerg sou genannt gëtt, well et do eng Bäckerei gouf, déi e Bild vun den Dräi Kinneken iwwer der Dier hänken hat?
... de Basiliscus plumifrons, eng Eidechsenaart, op Franséisch och lézard Jésus-Christ genannt gëtt, well en, fir senge Feinden z'entkommen, op den hënneschte Patten iwwer d'Waasser lafe kann?
... deen éischte lëtzebuergesche Geldschäin 1856 vun enger privater Bank erausgi gouf, nämlech der BIL?
... der UNESCO no e Buch op d'mannst 49 Säiten (ouni den Deckel) muss hunn?
... deen éischten Aarbechter, deen Deputéierten an der Chamber gouf, de Jean Schortgen, op engem 1. Mee bei engem Accident an der Grouf leie blouf?
... am Joer 1957 an der Stengeforter Schmelz 10.041 Tonne Phenol produzéiert goufen?
... d'Drëttel-Reegel an der Fotografie dora besteet, datt de 'Bléckfank' vum Bild op enger Intersektioun vun den horizontalen a vertikale Linne vu jee engem Drëttel vum Bild ass?
… am Arno Schmidt sengem Roman Abend mit Goldrand eng ganz Rei Beschreiwungen iwwer Lëtzebuerg stinn, obwuel de Schmidt ni e Fouss an d'Land gesat huet?
... den Amazonas seng Quell 190km vum Pazifik ewech huet, mä da méi wéi 6000km queesch duerch Südamerika leeft, fir dann an den Atlantik ze lafen?
... d'Doudesstrof zu Lëtzebuerg fir d'lescht de 24. Februar 1949 ausgeféiert gouf, 1979 per Gesetz ofgeschaaft gouf an 1999 an der Verfassung festgehale gouf, datt se net méi agefouert kéint ginn?
… Baarle-Hertog, eng belsch Gemeng, ë.a. aus 20 Exklave besteet, déi an Holland leien, an deenen hirersäits 7 hollännesch Enklave sinn?
... den Émile Servais (1847-1928) den 9. Januar 1919 zum President vun der Republik Lëtzebuerg designéiert gi war, ier den Dag drop franséisch Truppen dem republikaneschen Opstand en Enn gemaach hunn?
... dat eelst Spidol zu Esch-Uelzecht d'Metze Spidol war, dat 1878 vun de Bedreiwer vun der Metze Schmelz als e Spidol fir hir Aarbechter gebaut gouf?
... d'Plakeg Maulefsraten (Heterocephalus glaber) a grousse Kolonië liewen, déi vu jee engem Weibchen dirigéiert ginn, dat sech, wéi bei de Beien, exklusiv ëm d'Reproduktioun këmmert?
... "Ketty Maus" den Numm vun enger fiktiver Fra ass, deen op Modeller vu lëtzebuergesche Päss gebraucht gëtt?
… am Karni-Mata-Tempel zu Deshnok an Indien eng 20.000 Rate liewen, déi als helleg gëllen an deenen do Friesse geaffert gëtt?
... d'Bisamrat keng Rat ass, mä villméi zu de Wullmais (Arvicolinae) gehéiert, vun deene se de gréisste Vertrieder ass?
... D'Ro'd Wullmaus eng lëtzebuergesch Schülerzeitung aus de Joren 1969-1973 war, déi wéinst hiren antiautoritären Texter a Karikaturen och alt de Prozess gemaach krut?
... d'Zuel vun de Supermarchéën zu Lëtzebuerg tëscht 1996 an 2016 vun 42 op 106 eropgaangen ass?
...Rio de Janeiro iertemlech no engem "Januar-Floss" genannt gouf, deen et awer net gëtt?
... den 18. Mee1975 ronn 12.000 jonk Leit zu Lëtzebuerg op ee Coup groussjäreg goufen, well den Alter dofir per Gesetz vun 21 op 18 Joer erofgesat gouf?
... dem belsche Kënschtler Paul Van Hoeydonck säi Fallen Astronaut dat eenzegt Konschtwierk ass, dat bis ewell um Äerdmound installéiert gouf?
… de Meuse-Musel-Kanal e Projet aus den 1820er Jore war, deen, queesch duerch d'Ardennen, Léck hätt solle mat Waasserbëlleg verbannen, an deen zwar ugefaangen, awer ni fäerdeg gemaach gouf?
… de Prix Grand-Duc Adolphe e Konschtpräis ass, deen zu Lëtzebuerg zanter 1902 all zwee Joer (virun 1995: meeschtens all Joer) un een oder méi Kënschtler vergi gëtt, déi um Salon vum Cercle Artistique de Luxembourg (CAL) ausgestallt hunn?
...de Félix Thyes (1830-1855) deen éischte lëtzebuergesche Schrëftsteller a franséischer Sprooch war?
... d'Lidd Bella Ciao ursprénglech iwwer dat schwéiert Liewe vu Räis-Baierinnen am Piemont erzielt, déi ënner hirem strenge Patron ze leiden haten, méi spéit awer an en antifaschistescht Partisane-Lidd ëmgedicht gouf?
… d'Helen Buchholtz (1877-1953), eng lëtzebuergesch Komponistin, bei hirem Doud iwwer 200 Noutemanuskripter vu Kompositiounen hannerlooss huet?
... d'Staatlech Pressehëllef, déi zu Lëtzebuerg 1976 agefouert gouf, fir de Meenungspluralismus ze stäipen, sech am Joer 2018 op eng 8,16 Milliounen Euro belaf huet?
... zu San Marino d'Amt vum Staatschef vun zwou Persounen ausgeübt gëtt, déi all 6 Méint änneren?
…d'Buergfrid-Affär eng politesch-juristesch Affär tëscht 1969 an 1974 war, déi der Ministesch Madeleine Kinnen, der éischter Fra an enger Lëtzebuerger Regierung, hiert Amt kascht huet?
... Basalt d'Form vu sechseckege Saile kritt, wann d'Basalt-Lava méi lues wéi gewéinlech ofkillt?
… déi sougenannt Offiziell Lëtzebuerger Orthographie déi éischt gesetzlech festgeluechte Schreifweis vum Lëtzebuergesche war, déi 1946 agefouert gouf, awer sou gutt wéi vu kengem benotzt a schonn 1950 duerch déi vum Luxemburger Wörterbuch ersat gouf, wat awer eréischt gesetzlech 1975 festgehale ginn ass?
... de Mitock (Upupa epops) op Lëtzebuergesch och nach Wuppert, Butbutt, Buddert, Buddebutt, Bëschbuppert, Sténkert, Drecksvull, Riffer, Ruppert, Hupp-Hupp oder Witapp genannt gëtt?
... de Konschtturner Josy Stoffel vun 1949 bis 1964 ouni Ënnerbriechung Landesmeeschter am Turne war an u véier Weltmeeschterschaften, sechs Europameeschterschaften a fënnef Olympiaden deelgeholl huet?
... de Meter1793 als den 10-milliounsten Deel vun der Distanz vum Pol bis bei den Equator vum Äerdmeridian, op deem Paräis läit, definéiert gouf, an e Prototyp vun dësem Meter 1795 a Messeng gegoss gouf?
... d'Schluecht vu Valmy zwar keng eendeiteg taktesch Resultater ervirbruecht huet, mä e grousse symbolesche Wäert hat, well se als déi éischt franséisch Victoire no der Franséischer Revolutioun gefeiert gouf?
... de lëtzebuergesche Schauspiller Joseph Noerden tëscht 1949 an 1953 am Bertolt Brecht sengem Berliner Ensemble gespillt huet?
… de Ciné Kursaal vu Rëmeleng, och nach den Ale Kino genannt, den eelste Kino zu Lëtzebuerg ass, deen nach haut a Betrib ass?
… den Edouard Luja (1875-1953), e lëtzebuergesche Biolog, Fuerscher an Entdeckungsreesenden, eng 130 bis dohin onbekannt Planzen- an Déierenaarten entdeckt huet, wouvun der eng Partie säin Numm kruten, z.B. d'Acacia Lujaei oder d'Eulophia Lujaeana?
... de Milbekéis eng Spezialitéit aus Sachsen-Anhalt ass, deen duerch d'Exkrementer vun e puer Millioune Milben, déi drop sëtzen, zeideg gëtt, a sou säin typesche Goût kritt?
... de Var dat eenzegt franséischt Departement ass, dat no engem Floss genannt ass (dem Var), deen hautdesdaags guer net derduerchleeft?
… de Begrëff "Télécran" fir d'éischt an der franséischer Iwwersetzung vum George Orwell sengem Roman Nineteen eighty-four fir den englesche Begrëff telescreen gebraucht gouf?
... op de Baupläng vun der Rouder Bréck zwou Vëlospistë vun 1,75 m virgesi waren; dës awer, wéi s'a Betrib geholl gouf, zu Gonschte vum Autostrafic geaffert goufen?
… um Mosaik vu Viichten, dat 1994 entdeckt gouf, an dat géint d'Joer 240 geluecht gouf, den Homer mat den Néng Musen ze gesinn ass?
... de Johannes Mylius vun Diddeleng (ëm 1537-1596) Studieboursse gestëft huet, déi nach Joerhonnerten duerno ausbezuelt goufen?
... op der Nordsäit vun der Pyramid vum Kukulcán, wärend der Equinoxe, de Schiet esou op d'Säitemauer vun der Trap fält, datt et ausgesäit wéi wann do eng riseg Schlaang erofkrauche géif?
… d'Regierung Mongenast zu Lëtzebuerg just 25 Deeg, vum 12. Oktober bis de 6. November 1915 am Amt war?
... Kraków (Krakau) vun 1038 bis 1609 d'Haapt- a Kinneksstad vu Polen war?
…den Étienne Lenoir (1822-1900) 1860 deen éischte brauchbare Gasmotor an 1863 dat éischt Stroossegefier, dat domat ugedriwwe gouf, gebaut huet?
... d'Kierchtierm vun der 1858 gebauter Kierch St. Alphonse ("Paterekierch") an der Stad Lëtzebuerg, sou niddreg sinn, well se no bei der Festungsmauer stoungen a soss eng giedeleg Zilscheif gi wieren, wa se méi héich gewiescht wieren?
... déi kasachesch Haaptstad bannent manner wéi 7 Joerzéngte sechsmol den Numm gewiesselt huet?
... de lëtzebuergesche Metallurg William J. Kroll (1889 - 1973) ë.a. deen no him genannte "Kroll-Prozess" entdeckt huet, deen et erméiglecht, Titan industriell ze produzéieren?
... d'Husumer Protestschwäin eng rout-wäiss-rout gesträift Schwéngsrass ass, déi uganks vum 20. Jh. vun den Dänen an Nordfriesland geziicht gouf, fir dergéint ze protestéieren, datt se net den dänesche Fändel hunn däerfen eraushänken?
... deen éischte Long métrage op Lëtzebuergesch Wat huet e gesot? geheescht huet, an 1981 doruechter gewise gouf?
... d'Uertschaft 'Gréiwels fréier Nei-Brasilien housch, well sech do am Joer 1828, op den deemolege Gemengegrenze vu Groussbus, Heischent a Wal, Leit néiergelooss hunn, déi alles verkaaft haten, fir a Brasilien auszewanderen, do awer ni ukomm sinn a veraarmt op Lëtzebuerg zeréckkoumen?
... de Victor Tedesco (1821-1897) aus der Stad Lëtzebuerg an der Belsch wéinst Opruff zur Revolutioun zum Doud verurteelt gouf, spéider awer Affekot, Gemengerot a Provënzialrot zu Arel war?
... den Zolwerknapp en Zeiebierg ass; d.h. en Hiwwel, deen op senger Kopp Reschter vun enger méi haarder Gestengsschicht huet, wéi déi ronderëm, déi erodéiert ass?
… de lëtzebuergesch-franséischen Naturfuerscher an Entdeckungsreesende Guillaume Capus (1857-1939) annerhallwe Mount am Norde vum Afghanistan vun engem Stamm festgehale gi war, an eréischt op Interventioun vum Vizekinnek vun Indie fräikomm ass?
... zu Zowaasch bis an d'Joer 1980 bei all Begriefnëss e franséischen Douanier huet missen dobäi sinn, well de Kierfecht op franséischem Terrain läit?
… de Jean Beck (1588-1648) aus der Stad Lëtzebuerg et zum Maître de Camp général an der Habsburger Arméi an zum Gouverneur vum Herzogtum Lëtzebuerg an der Grofschaft Chiny bruecht hat?
... op der Single Komm, gib mir deine Hand/Sie liebt dich zwou däitsch Versioune vun de Beatles hire Lidder sinn, déi de Camillo Felgen hinnen iwwersat hat?
… zu Keel op der Léiffrächen Enn 1947 dräi Kanner mysteriéis Marienerscheinunge solle gehat hunn, wat deemools Dausende vu Virwëtzegen ugelackelt huet?
... dat eelst Dokument am Besëtz vun der Lëtzebuerger Nationalbibliothéik en handgeschriwwent Stéck aus engem Gebietsbuch aus dem 8 Joerhonnert ass, dat de Willibrord vum Poopst geschenkt krut?
… de Codex Aureus Epternacensis, d'Gëllen Evangeliebuch vun Iechternach (entstanen 1030-1050), 1955 zu Verkaf stoung, mä de Lëtzebuerger Staat en deemools net kafe wollt oder konnt, an en sou an de Germanische Nationalmuseum zu Nürnberg koum, wou en haut nach ass?
… de Paul Lauterbur (1929-2007), Nobelpräisdréier fir Medezin 2003, lëtzebuergesch Urgrousselteren hat?
... en Dag op der Venus méi laang dauert wéi e Venus-Joer? Se brauch knapps 225 Äerd-Deeg fir en Ëmlaf ëm d'Sonn, mä hirer 243 fir eng Rotatioun ëm hir eegen Achs.
... de Bernard Molitor (1755-1833) e lëtzebuergesche Konschtschräiner war, dee sech zu Paräis en Numm gemaach hat, an zäitweileg Fournisseur de la Cour impériale war?
... Luxembourgit e Mineral ass, dat zu Lëtzebuerg entdeckt gouf?
... mat "Mutz vum Monomach", engem russesche Kascht a Form vun der traditioneller Kroun vun de Groussfürsten an den éischten Zaren, souwuel eng Fleesch-Mayonnaise-Zalot wéi och e Friichtekuch gemengt ka sinn?
... de Magnum bullarium romanum, eng vun de véier grousse Kollektioune vun de Peepst hire Bullen (Ordenanzen) an der Kierchegeschicht, déi vu 1727 u beim Stater Libraire an Editeur André Chevalier erauskoum, dee gréisste Buchprojet vun der Lëtzebuerger Geschicht war?
... Ashcan (d.h. Dreckskëscht) de Codenumm fir en alliéiert Gefaangelager zu Bad Munneref am Palace-Hôtel war, an deem am Summer 1945 all déi bis dohi gefaangen héichrangeg Nazien an däitsch Militär souzen, fir verhéiert ze ginn?
August
... de Buffalo Bill mat senger Wild West Show den 3. September 1906 en Optrëtt zu Lëtzebuerg hat?
... 2001 fir de Film Secret Passage zu Esch-Uelzecht, op der Industriebrooch vun Terre-Rouge, eng iwwer 6 Hektar grouss Kuliss vu Venedeg am 15. Joerhonnert an Originalgréisst, inklusiv de Kanäl, opgebaut gouf?
… de Michel Gloesener vun Uewerkäerjeng d'Reversibilitéit vun der Induktioun am Dynamo erkannt huet an domat de Grondstee fir den elektresche Motor geluecht huet?
... de lëtzebuergesch-belsche Botaniker Jean Linden (1817-1898) mat deen éischte war, deen an Europa Orchideeë geziicht huet an dës am grousse Stil kommerzialiséiert huet?
... vun der 1. Oplo vum Michel Rodange sengem Renert no 30 Joer just 313 Exemplairë verkaaft gi waren?
… 1946 an der franséischer Regierung vum Georges Bidault gläich zwéi Regierungsmembere waren, déi zu Lëtzebuerg gebuer waren, nämlech d'Andrée Viénot an de Robert Schuman?
… d'Musel viru laanger Zäit an d'Meuse gelaf ass, an an deem Bett wou se haut leeft d'Meurthe gelaf ass?
... den Dollar säin Numm vun der Uertschaft Sankt Joachimsthal hier huet, déi haut Jáchymov heescht?
... d'Traditioun, d'Bierger an d'Krateren um Mound no bekannten Astronomen a Wëssenschaftler ze nennen, vum Francesco Maria Grimaldi (1618-1663) agefouert gouf?
… de Barrage Esch-Sauer, deen tëscht 1955 an 1957 gebaut gouf, um Fouss 4,5 m déck ass an 1,5 un der Kroun, an datt d'Staumauer 168 m laang ass?
… am Joer 1811 zu Lëtzebuerg 66 Gierwereie bestanen hunn, an datt d'Haaptclienten dovu laang d'Arméie waren, déi zu Lëtzebuerg stationéiert waren?
... den Tour de France zanter 1947 bis ewell néngmol duerch Lëtzebuerg goung?
... Jéinesch (oder Lakerschmus), d'Sprooch vun de Jéinen, bis ufanks vum 20. Joerhonnert vu Weimeschkiercher Händlerfamille geschwat gouf?
... d'Ionesch Revolt 500/499 v. Chr. en Opstand vun de klengasiateschen an zypriotesche Griiche géint d'Perser war?
... vun den iwwer 40 sougenannte Spueneschen Tiermercher, déi et an der Stad Lëtzebuerg gouf, der just nach 9 bis haut existéieren, resp. nees opgebaut goufen?
... d'Lise Rischard (geb. Meyer, 1868-1940) am Éischte Weltkrich den Englänner Informatiounen iwwer däitsch Truppentransporter an der Stater Gare zoukomme gelooss huet, andeems dës kodéiert an engem Fortsetzungsroman an der Zäitschrëft Der Landwirt publizéiert goufen?
... fir de Bau vun der Adolf-Emil-Hütte (haut ArcelorMittal Esch-Belval) 1909 praktesch dee ganzen 92 ha groussen Escher Bësch ofgeholzt ginn ass?
... d'Uelzechtstrooss zu Esch virun 1923, jee no Deelstéck, Avenue de l'Hôtel de Ville, Rue de la Poste a Rue Marie-Thérèse housch?
… een an der Whirlpool-Galaxie (Messier 51 oder NGC 5194/5195), eng Spiralgalaxie am StärebildCanes Venatici, eng äusserst aktiv Stäregebuert observéiere kann?
… d'Berwart-Schlass zu Esch-Uelzecht 1954 ofgerappt gouf, fir 1956 als Kuliss fir d'Feierlechkeete vum Cinquantenaire nees fir kuerz Zäit opgeriicht ze ginn?
... d'Bundesamt für Seeschifffahrt und Hydrographie zu Hamburg déi gréisst Sammlung vu Fläscheposten op der Welt huet?
… et zu Lëtzebuerg zwéi Vëlossportler mam Numm Nicolas Frantz gouf, woubäi een dovun, den Nicolas Frantz II, bei enger Course no enger Chute vun engem Auto iwwerrannt gouf, wéi e probéiert hat, säi Cousin mam nämmlechten Numm an zweemolegen Tour-de-France-Gewënner, z'iwwerhuelen?
… den Henri Tudor (1859-1928), deen deen éischte brauchbare Bläiakkumulator erfonnt huet, u Bläivergëftung gestuerwen ass?
… d'Dreckswiss en Naturschutzgebitt an de Gemenge Käerjeng a Suessem ass, dat 71 ha Fiichtgebitt ëm d'Kuer ëmfaasst?
... dem Alfred Hitchcock säi Film Rope esou opgeholl gouf, wéi wann en aus enger eenzeger Astellung bestoe géif?
... vun den ursprénglech op d'mannst 14 Tierm vun der Iechternacher Stadmauer der 5 erhale sinn an a Wunnengen ëmgebaut goufen?
... den Ötzi iwwer 5000 Joer no sengem Doud e klengen diplomatesche Sträit tëscht Éisträich an Italien ausgeléist huet?
… Ronnschwanzséikéi (Trichechidae, och „Manati“ genannt) dacks ronderëm Elektrizitéitswierker ze fanne sinn, well do d'Waasser méi waarm ass a se mëttlerweil ofhängeg vun dëser kënschtlecher Hëtzt gi sinn an opgehalen hunn, a méi waarm Gewässer ze wanderen?
... de belsche Kinnek Baudouin am Abrëll 1990 fir 36 Stonnen als net am Stand, ze regéieren erkläert gouf?
... nodeem dem Minettstram säi Betrib den 22. September 1956 agestallt gi war, ee Bäiwon vum Tram eng Zäit duerno nach als Büro fir déi theoreetesch Fürerschäiprüfung benotzt ginn ass?
… d'Draperies de Luxembourg am 19. Joerhonnert 2.000 Leit beschäftegt an 1.000 Tonne gewäsche Woll am Joer verschafft hunn an zu deene gréisste vun Europa gezielt gi sinn?
... d'Désirée Nosbusch scho mat 12 Joer Radiosemissiounen a mat 15 Joer Tëleesemissiounen an däitscher Sprooch moderéiert huet?
... d'Luxemburger Zeitung tëscht 1902 an 1940 zweemol am Dag eng nei Editioun erausbruecht huet?
... de lëtzebuergesche Moler Jean Jacoby (1891-1936) zweemol – 1924 an 1928 – d'Goldmedail am Olympesche Konschtconcours gewonnen huet?
... Halloween op e Karschnatz- an Neijoerschfest vun de Kelten zeréckgeet?
... de Ras-Täfäri de 25. Mee 1924 op offizieller Visite zu Lëtzebuerg war?
... d'Kuer mat hiren Niewebaachen an d'Fooschtbaach am Éislek déi eenzeg Waasserleef zu Lëtzebuerg sinn, déi net zum Baseng vum Rhäin gehéieren, mä zu deem vun der Meuse?
... 1895, an de Pionéierjore vum Telefon zu Lëtzebuerg, e Mikro um Musekskiosk op der Plëss d'Arem un de Reseau ugeschloss war, fir datt d'Postbeamten de Sonndesconcert an der Telefonszentral nolauschtere konnten?
... de Rubicon an der Belsch bei Remouchamps de längste schëffbaren ënnerierdesche Floss op der Welt ass?
... "Kueb" an de spéiden 1970er Jore wéinst sengem Glach mat engem Villchen de Spëtznumm vun engem Bauprojet fir d'Europaparlament um Kierchbierg war, dee schlussendlech duerch e manner ambiziéisen ersat gouf, deen dann, trotz enger anerer Form, bis haut "Klenge Kueb" genannt gëtt?
... d'Pravčická brána an Nordtschechien déi gréisst natierlech Sandsteebréck an Europa ass?
… d'Hélène Hiertz (1911-1985), déi di éischt Kächen zu Lëtzebuerg war, déi fir hire Restaurant e Michelin-Stär krut, eng aktiv Resistenzlerin war?
... den Erdäpfelmuseum zu Prinzendorf an Éisträich zu Éiere vum lëtzebuergesche Geeschtleche Johann Eberhard Jungblut ugeluecht gouf, deen do 1761 d'Gromper agefouert huet?
... de Film Autobahnraser op der Lëtzebuerger A13 gedréint gouf, ier déi fir den normale Verkéier opgoung, an déi dofir kuerzfristeg mat däitschen Autobunnsschëlter 'ëmdekoréiert' gouf?
...déi gréisst lieweg Hai-Aart, de Walhai, deen iwwer 13 m laang ka ginn, sech vu Plankton erniert, an dofir fir de Mënsch ongeféierlech ass?
…den Émile Reuter (1874-1973) dee Chamberpresident zu Lëtzebuerg mat bis ewell der längster Amtszäit war (vun 1926 bis 1958, ofgesi vun der däitscher Besatzungszäit)?
… et am Kader vun der Affär Dreyfus, déi déi franséisch Ëffentlechkeet jorelaang polariséiert huet, 11 Joer gedauert huet, ier den Alfred Dreyfus nees rehabilitéiert gouf?
... op Bretzelsonndeg dem Brauch no Männer enger Fra, déi hinnen eppes bedeit, eng Bretzel schenken, fir dann, bei géigesäitegem Intressi, Ouschteren en Ouschteree vun hir geschenkt kréien, ausser bei Schaltjoren, wou et ëmgedréint ass?
… den Iechternacher Séi e kënschtleche Séi ass, deen Enn der 1970er Joren ugeluecht gouf, fir d'touristesch Offer ze diversifiéieren, an dofir d'Lëschenhaus, e Barockgebai vu 1676, ofgerappt gouf, well et soll gehënnert hunn?
... et Legenden, awer keng schlësseg Erklärunge gëtt, wéi a firwat d'Pierre Brunehaut, e Monolith an der belscher Provënz Hainaut, op déi Plaz koum, wou en haut steet?
...d'Carmen Pereira 1984 dräi Deeg laang amtéirend Presidentin vu Guinea-Bissau an domat déi éischt Fra an där Positioun an Afrika war?
...de Rapport iwwer e Leefer, deen d'Victoire an der Schluecht vu Marathon mat sengem leschten Otemzuch zu Athen soll verkënnegt hunn, eng Erfindung aus dem 4. Jh v. Chr. war?
... den Habschter Tunnel, beim Ofschloss vun den Aarbechten 1879, dee längsten am Land war?
... de Schwaarze Spiecht, dee virum Ufank vun den 1960er Jore just an de Biergbëscher an Nord- an Zentraleuropa doheem war, sech zanterhier am flaache Land bis op den Atlantik breetgemaach huet, ouni datt genee gewosst ass firwat?
… de Jean-Baptiste Nothomb (1805-1881) ee vun de "Pappe" vun der Belscher Verfassung war?
... de Puck 1877 vum William Fleet Robertson erfonnt gouf, andeems en einfach zwou Tranchë vun engem Vollgummisball uewen an ënnen ewechgeschnidden hat?
... de Staatsarchitekt Charles Arendt 1900 proposéiert hat, um Glacis eng neigotesch Kathedral mat Plaz fir bis zu 3.000 Leit ze bauen?
... een, fir ee Kilo Safran-Stempelen ze gewannen, 80.000 bis 150.000 Bléie brauch?
... de Routhirsch zu Lëtzebuerg am 19. Joerhonnert praktesch ausgerott war, säi Bestand awer zanter der Mëtt vum 20. Joerhonnert nees an d'Luucht geet, op haut e puer Dausend Déieren?
... d'Grondmauere vum markanten 8-stäckegen Tuerm vun der Villa Louvigny, op de Reschter vum Fort Louvigny stinn?
... den Alphonse Kemp 1911 e Projet virgestallt huet fir d'Uelzecht an engem Tunnel ënnert dem Rummplateau erduerch ze féieren?
... et vun enger vun de sëllege Publikatiounen, déi de Kim Jong-il als Auteur uginn, eng lëtzebuergesch Iwwersetzung gëtt, nämlech Déi historesch Lekzioun vum Opbau vum Zozialissem an déi allgemeng Linn vun onser Partei?
... d'Katastroph vun Tschernobyl der Ëffentlechkeet bekannt gouf, wéi a Schweden anormal héich Stralungswäerter bei enger Atomzentral gemooss goufen, vun deenen ufanks ugeholl gouf, si kéime vun do?
... de Jacques Santer an de Jean-Claude Juncker ee wéi deen aneren noeneen Affekot, CSV-Fraktiounssekretär, Staatssekretär am Aarbechtsministère, Aarbechts-, Finanz- a Premierminister, a President vun der Europäescher Kommissioun waren?
... 160 Millioune Liichtjoere vun hei ewech d'Peitruss ronderëm d'Lucilinburhuc kreest?
... den Doud vum Deputéierten Aly Duhr, den 1. Januar 1974, als Konsequenz hat, datt d'CSV bis d'Walen am Mee 1974 mat engem Deputéierte manner an der Chamber vertruede war, well kee méi op hirer Lëscht vum Ostbezierk stoung, deen nach hätt kënnen noréckelen?
... ëm d'Joer 2020 Wëllef vun der mëtteleuropäescher Flaachlandpopulation a vun där aus dem Alperaum sech an der Regioun ëm d'Belsch a Lëtzebuerg vereenegt hunn?
... dem Geoffrey Chaucer säin allegorescht Gedicht The Parliament of Fowls dacks als Geleeënheetsgedicht fir d'Hochzäit vum Kinnek Richard II. mat der Anne vu Béimen gedeit gëtt?
... den Zockerbäcker Nicolas Namur, ier e säi Betrib an der Stad Lëtzebuerg gegrënnt huet, 1854 bis 1861 Pâtissier a Kalifornien war?
... den 1900 gebaute Liichttuerm Rubjerg Knude Fyr an Dänemark 2019 eng 70 Meter an d'Hannerland geréckelt gouf, fir datt en net an d'Mier soll falen?
... de lëtzebuergeschen Entreprener Théodore Pescatore (1871-1931) schonn 1904 eng Firma (L'Auto mixte) gegrënnt huet, fir Hybrid-Gefierer ze bauen?
... Klierf, den Houwald, Esch-Sauer an d'Kautebaach déi éischt Uertschaften zu Lëtzebuerg waren, déi eng Gemeinschaftsantenn haten an dat, nach ier et 1967 e Gesetz dofir gouf?
... den Olympus Mons um Mars mat iwwer 22km Héicht iwwer dem mëttlere Planéitenniveau a 26km iwwer der Plateausdéift an engem Duerchmiesser vu bal 600km deen héchsten a gréisste bekannte Bierg am Sonnesystem ass?
… d'Zuel vun de Gemengen zu Lëtzebuerg tëscht de Joren 1830 an 1891 vun 120 op 130 eropgoung, fir dann nees, duerch Fusiounen, op déi aktuell 100 erofzefalen?
... de Julien Lefèvre Lëtzebuerg 1936 op den olympesche Summerspiller als Sculpteur an op de Wanterspiller als (Ersatz-)Bobfuerer vertrueden huet?
... dem Johann Philipp Bettendorf (1625-1698) seng Chronik vun de Jesuittemissiounen am Amazonasgebitt als eng Fondgrouf net nëmme fir Kiercherechtler a Missiounstheologen, mä och fir Ethnologen, Biologen, Historiker a Soziologen ugesi gëtt?
... Manderen virun der Franséischer Revolutioun eng lëtzebuergesch Enklav a Loutrenge war?
... d'Dräi Kinneken, déi heirëmer Balthazar, Caspar a Melchior genannt ginn, bei de syresche Chrëschten Larvandad, Hormisdas a Gushnasaph, bei den Ethiopier Tanisuram, Mika, Sisisba oder Awnison, Libtar a Kasäd, a bei den Armeenier Kagba a Badadilma heeschen, an deemno och alt just zu zwéi sinn?
... d'Christ Roi-Kapell um Belair 1931 dat éischt Kierchegebai zu Lëtzebuerg war, dat net am traditionellen neo-romaneschen oder neo-gotesche Stil gebaut gouf?
... d'Gro Gaardewanz am 20. Joerhonnert éischter seelen zu Lëtzebuerg war, zanter ongeféier 2010 do besonnesch opfälleg am Hierscht ass, wa s'en Masse versicht, an Haiser anzedrénge fir z'iwwerwanteren?
... ufanks vun den 1960er Jore beim Uleeë vum Our-Stauséi en Deel vun der Uertschaft Biwels huet missen op e kënschtleche Plateau verluecht ginn?
... d'Baldwin Street an Neiséiland, mat engem Gefäll vu bis zu 35%, als déi géist Strooss op der Welt gëllt?
... de Streisand-Effekt no der Schauspillerin a Sängerin Barbra Streisand genannt gouf, déi eng Foto am Internet läsche loosse wollt, well dodrop (ë. a.) hiert Haus ze gesi war?
... de Quartier Belair an der Stad Lëtzebuerg bis den Ufank vum 20. Joerhonnert Dauwefeld, an dono Neimäerel genannt gouf, ier en 1957 säin haitegen Numm krut?
... de Bodil-Präis den eelsten dänesche Filmpräis ass?
... de Méchelstuerm zu Miersch net, wéi de Rescht vun der aler Kierch, am 19. Joerhonnert ofgerappt gouf, well en dem Kinnek-Groussherzog Wëllem II. seng Fra Anna Palowna un d'Kierchtierm aus hirer Heemecht erënnert soll hunn, an doropshin d'Gemengeconseillere gebiede goufen, e stoen ze loossen?
... en Europäeschen Igel 5.000 bis alt 7.500 Stachelen huet, déi iwwer de ganze Kapp a Réck verdeelt sinn?
... vun 1880 un all Servicer vun der Lëtzebuerger Regierung an engem Gebai ënnerbruecht waren, dem Hotel Sankt-Maximäin, deen dofir dacks just d'Regierung genannt gouf?
... d'Kongresshal vu Berlin an der Zäit vum Kale Krich e prominent Symbol fir déi däitsch-amerikanesch Allianz war an deementspriechend politesch instrumentaliséiert gouf?
... den 1. Juni 1904 zu Lëtzebuerg d'Aueren 35 bis 37 Minutten no vir geréckelt goufen, wéi vun der Lokalzäit op déi Mëtteleuropäesch Zäit ëmgestallt gouf?
... am Traité vu Lëtzebuerg 1956 festgehale gouf, datt d'Saarland, dunn e franséischt Protektorat, der Bundesrepublik Däitschland bäitriede kéint?
... d'Tomaten am 16. a 17. Joerhonnert an Europa eng Raritéit waren, a vu räiche Leit gezillt goufe fir schéin ze maachen, well gemengt gouf, d'Fruucht wier gëfteg?
... d'Mafalda, e Comicpersonnage vum argentineschen Zeechner Quino, 2014 als éischt BDs-Figur mat der Légion d'honneur ausgezeechent gouf?
... d'Willibrord-Klack an der Iechternacher Basilika mat knapps 7 Tonne Gewiicht déi schwéierst Klack am Land ass?
... d'Mathilde zanter dem Bestoe vun der Belsch déi éischt Kinnigin ass, déi do am Land gebuer gouf?
... den Albert Biever aus dem Rollengergronn 1904 zu New Orleans eng Universitéit gegrënnt huet?
... Iechternach 1886 als éischt Stad zu Lëtzebuerg eng elektresch Beliichtung krut?
... dat éischt Liewewiesen, dat vun der Äerd an de Weltall geschéckt gouf, wuertwiertlech eent war, "dat billt"?
... bannent annerhalwem Joer no der Aféierung vum gratis ëffentlechen Transport zu Lëtzebuerg d'CFL 414.000 Euro an d'Kees krut, nämlech mam Verkaf vun 1.-Klass-Ticketen (déi net gratis ass)?
... d'Rochuskierch zu Éinen déi eenzeg Kierch am Land ass mat engem ronne Kiercheraum?
... Quierzy am Departement Aisne ënnert de Merowenger eng Kinneksstad war, an ënnert de Karolenger eng Keeserpfalz, haut awer just nach e rouegt Dierfche vun eppes iwwer 400 Awunner ass?
... d'Maria Theresia vun Éisträich de 25. Juni 1741 zum Kinnek vun Ungarn gekréint gouf, well et dofir kee weiblechen Titel gouf?
... vun den ursprénglech 94 stenge Maarken, déi 1772 ënnert der Maria Theresia opgeriicht goufen, fir d'Limitte vun der Stad Lëtzebuerg ze markéieren, der haut nach 63 bestinn?
... den Johnny Weissmuller, deen tëscht 1932 an 1948 a Filmer den Tarzan gespillt huet, virdrun olympesche Champion am Schwamme war, an eng Goldmedail am Waasserball gewonnen hat?
... den Huelen Zant um Bockfiels net e Rescht vum Siegfried senger Buerg ass, mä vum lénksen Tuerm vun der zweeter Paart vun der Festung, deen 1874, wéi d'Festung geschleeft gouf, an eng 'Pseudo-Ruin' ëmgebaut gouf?
... dem Theodor Kaiser säi Méckefänkert nach haut milliounefach zum Asaz kënnt?
... bei der Cholera-Epidemie zu Lëtzebuerg, 1865-1866, tëscht 8.000 bis 10.000 Leit dorun erkrankt, a ronn 3.500 gestuerwe sinn, 1,83% vun der Gesamtpopulatioun?
... Cassini-Huygens, eng Weltraummissioun mat zwou Raumsonde fir de Planéit Saturn a seng Mounden z'erfuerschen, bannent knapps 20 Joer spektakulär nei Erkenntnesser bruecht huet?
... bei der Explosioun vum Polvertuerm um Verluerekascht, de 26. Juni 1807, 32 Persoune ëm d'Liewen koumen an der 120 schwéier blesséiert goufen, dorënner vill Kanner?
... d'Insel Koiluoto, déi just 3 Hektar grouss ass, tëscht Russland a Finland gedeelt ass?
... d'Champagnerfabréck Mercier am Weidendall bei Koplescht virum 1. Weltkrich op bis zu 40 Hektar Weide gezillt huet, deenen hir Rudde vu bis zu 100 Leit zu Kierf geflecht goufen?
... beim Tour de France 2011 fir d'éischt Kéier an der Geschicht vum Tour, net nëmmen zwéi Lëtzebuerger, ma och zwéi Bridder mat um Podium stoungen?
... d'stenge Mauer ronderëm den Domän vum Schlass Kockelscheier vun engem eenzege Mann, engem gewësse Welter, bannent 15 Joer – vun 1880 bis 1895 – gebaut gouf?
... zu Paräis, an der Zäit vum Directoire, et Moud war, sech zu den Incroyables oder de Merveilleuses ze zielen?
... de Schetzel e Klausener war, deen am 12. Joerhonnert bis zu sengem Doud 14 Joer laang an enger Klaus am Gréngewald bei der Stad Lëtzebuerg gelieft huet?
... der Ketty Thull hiert Kachbuch an 10 Oploen méi wéi 50 Joer laang erauskomm ass?
... de leschte Kinnek vu Rumänien no sengem Règne an der Schwäiz als Ziichter vu Gefligel, Testpilot a Makler op der Bourse säin Ënnerhalt verdingt huet?
Abrëll
... d'Osbourg-Haus zu Gréiwemaacher am 15. Joerhonnert als Zivilhospiz gebaut gouf, an dono als Wunnplaz fir Schoulschwësteren, Schoul, Stadbibliothéik a Museksschoul benotzt gouf?
... d'Gare vun Herbesthal, déi 1843 opgoung, déi eelst europäesch Grenzgare war?
... d'Avenue Kennedy um Kierchbierg ursprénglech als Autobunn gebaut gi war, dann awer tëscht dem Enn vun den 1990er Joren an dem Ufank vun den 2010er Jore als Stadboulevard zeréckgebaut gouf?
... de Skorpioun I. en alegyptesche Kinnek aus der Virdynastescher Zäit, ëm 3200 v. Chr., war?
... den Numm vun der Uertschaft Blummendall näischt mat Blummen ze dinn huet, ma éischter op eng keltesch Gottheet zeréckgeet?
... déi iwwer 21km laang Donauinsel zu Wien tëscht der Donau an der Neier Donau an den 1970er/1980er Joren ugeluecht gouf, fir Héichwaasser ze reguléieren?
... als Reklamm fir d'Première vum Film De Superjhemp retörns verschidde Firmen d'Opschrëfte mat hiren Nimm (op Gefierer, Butteker oder Produkter) deelweis duerch déi parodistesch Versioun ersat hunn, déi s'am Superjhemp kritt haten?
... déi Däitsch Bréck zu Visé (Pont des Allemands), eng Eisebunnsbréck iwwer d'Meuse, am Éischte Weltkrich vun der däitscher Arméi mat haaptsächlech russesche Gefaange gebaut gouf?
... d'Fondation Pescatore dat éischt Gebai zu Lëtzebuerg war, dat aus arméiertem Bëtong gebaut gouf?
... Honsréck, wéi och Hon(d)séislek, sproochlech op dat algermanescht Wuert hun fir "grouss" zeréck kéinte goen, eng Kultbezeechnung fir de Bronge Bier?
... den Traffic Light Tree zu London, sengem Kënschtler no, d'Zesummespill vun de Finanzaktivitéiten an dem Verkéier zu London, déi ni zur Rou kommen, mat de Beem an der Natur ronderëm symboliséiere soll?
... iwwer 1.500 Entreprisen de Label Made in Luxembourg benotzen dierfen?
... de Bernhoeft's Blitzlichtapparat Sanssouci, deen de lëtzebuergesche Fotograf Charles Bernhoeft erfonnt a patentéiere gelooss hat, Präisser doruechter gewonnen huet?
... dem Mathias Erasmy säi Guide du voyageur dans le Grand-Duché de Luxembourg vun 1861 deen éischte lëtzebuergeschen Touristeguide war?
... Sportaarten, déi um, am oder ënnerWaasser ausgeüübt ginn, zu de Waassersportaarte gezielt ginn, där um Äis (soss näischt wéi gefruerent Waasser) awer net?
... bis an d'1980er Joren an der Fiels Jeans produzéiert goufen?
... 1821 am Luxemburger Wochenblatt fir d'éischt iwwerhaapt en Text op Lëtzebuergesch publizéiert gouf?
... déi "gréisst Zitroun" bis zu 30cm am Duerchmiesser grouss ka ginn?
... d'Gemeng Hollerech ëm 1905 déi zweetgréisst Gemeng am Land war?
... Uhuen a Gefaangenschaft bis zu 60 Joer al kënne ginn?
... d'Lokomotiv CFL 5519 déi eenzeg Dampmaschinn vun den CFL ass, déi nach besteet?
... d'Stroossbuerger Eeden déi eelst Charte ass, déi d'Trennung vum haitege frankophonen a germanophone Sproochraum bezeit?
... obwuel an der Koffergrouf vu Stolzebuerg an der Zäit alt bis zu 5000 Tonne Kofferäerz am Joer ofgebaut goufen, dës ni richteg rentabel war, an dofir ëmmer nees de Proprietär gewiesselt huet?
... de Batman, anescht wéi aner Superhelden, keng iwwernatierlech Kräften huet?
... de Bierg Ararat, deen d'Nationalsymbol vun den Armeenier ass an um Wope vun Armenien drop ass, haut an der Tierkei läit?
... am Sëtzungssall vum Hôtel des Terres Rouges (haut de Sëtz vum Kulturministère) véier Medaillone mat Zeenen aus der Stolindustrie an de Boiserien integréiert sinn?
... d'Reichenbach-Waasserfäll am Kanton Bern, duerch den Arthur Conan Doyle international bekannt goufen, well do deem seng Romanfigur Sherlock Holmes an The Adventure of the Final Problem zesumme mat sengem Feind, dem Professer Moriarty, erofgefall ass?
... am August 1792, wärend dem éischte Koalitiounskrich d'Haaptarméi vun den Alliéierten mat enger 40.000 Mann, zu Mutfert hiren Haaptquartéier opgeschloen huet?
... de Sänger a Schauspiller Freddy Quinn, jee no Quellelag, an dräi verschiddenen Uertschafte gebuer ka sinn?
... d'Gare Kautebaach vun 1888 zwéi verschidden Architekturstiler vereent - Schwäizer Chalet an italieenescht Landhaus - wat den éischte Bauhären no e Symbol fir d'Frëndschaft an d'Begéinung vun de Vëlker duerstelle soll?
... Het Zinneke zu Bréissel als eng Zort kanine Pendant zum Jeanneke a Manneken Pis betruecht ka ginn?
... de Geriichtshaff vun der CECA an den 1950er Jore säi Sëtz an der Stater Villa Vauban hat?
... d'Fabréck vum Faarfpigment Falunrout, dat a Schweede wäitleefeg fir den Ustrach vu ländleche Gebaier gebraucht gëtt, 2001 vun der UNESCO op d'Weltierwelëscht gesat gouf?
... am Traité vun Iechternach Lëtzebuerg an d'Bundesland Rheinland-Pflaz 1974 d'Bewirtschaftung vum Waasser am Grenzgebitt vun deenen zwee Länner festgeluecht hunn?
... den Zwergen- oder Zwakemythos op bronzezäitlech Biergleit zeréckgeet, déi sief et duerch hir Originnen, sief et duerch hir Aarbecht, méi kleng waren?
... den Zwerg bei der Blummenauer am Parc de Gerlache d'Klack eng éischt Kéier beim Begriefnes vum Déifferdenger Buergermeeschter Mark gelaut huet?
... den Zwergmammut (Mammuthus exilis) eng ausgestuerwen Aart aus der Famill vun den Elefanten, seng Kierpergréisst am Laf vun de Jore reduzéiert huet, well op der Insel wou e gelieft huet, de Kascht limitéiert war?
... Zwergstaaten an der Reegel eng Landfläch vun ënner 1.000km² hunn?
... vum Zwergplanéit Pluto ugeholl gouf, et wier e fréiere Mount vum Neptun, ier 1978 entdeckt gouf, datt de Pluto selwer 5 Mounden huet?
... Li Tore, eng Skulptur vun 1880, nach haut am Folklor vun de Lécker Studenten eng wichteg Roll spill?
... déi 1949 gegrënnte Goodyear S.A. zu Colmer-Bierg dat éischt Goodyear Wierk am kontinentalen Europa war an 1951 mat 300 Mataarbechter ugefaangen huet?
Juni
... de Battistero lateranense zu Roum de Modell vu bal allen Dafkierche vum Chrëschtentum am héije Mëttelalter war?
... et de Summer 1976 duerch a Frankräich eng Stonn méi spéit war wéi zu Lëtzebuerg?
... am Club des Cent Cols netprofessionell Vëlossportler opgeholl ginn, déi op d'mannst honnert Colle gefuer sinn?
... et souwuel 1956 wéi 1973 de 25. November zu Lëtzebuerg verbuede war, mam Auto ze fueren?
... eng Kasematt vum Fort Dumoulin wärend dem Bau vum Institut National des Sports (INS) iertemlech mat Bëtong zougeschott gouf?
... Eilekatz aus onverdaulechen Iessreschter (Schanken, Fiederen, ...) besteet, deen Eilen oder aner Gräifvullen erauswiergen?
... et am 13./14. Joerhonnert am Jeneeserbësch eng Schmelz gouf, déi gréisst bis ewell entdeckt Plaz vun Eisegewënnung aus dem Mëttelalter a Mëtteleuropa?
... d' Feltgeniomyces luxemburgensis, eng Ascomycota-Pilzenaart, déi 1990 zu Lëtzebuerg entdeckt a beschriwwe gouf, déi éischt bekannt Aart vun der Gattung ass?
... Foussball am No Mans Land 1914 e Frëndschaftsmatch tëscht engleschen an däitschen Truppe war, déi sech an den Tranchéen op der Front a Frankräich wärend dem Éischte Weltkrich bekricht hunn?
... am schweedesche Kuerzfilm Radio Luxembourg dës Radiostatioun d'Verlaangere vun de Jugendlechen no Modernitéit, an engem Duerf uganks vun den 1960er Joren, symboliséiert?
... d'Kap Komorin dee südlechste Punkt vum indeschen Ënnerkontinent ass?
... den Europäesche Biber (Castor fiber) zu Lëtzebuerg eng zwee Joerhonnerte laang ausgestuerwe war, ier e sech zanter dem Ufank vun den 2010er Joren nees laanscht Sauer, Uelzecht, Äisch an Atert ausgebreet huet?
... de Schwäizer Comicpersonnage Globi als Maskottche vun enger Buttekschaîne erfonnt gouf?
... am Mee 1966 déi éischt Noutruffzentral zu Lëtzebeurg a Betrib geholl gouf, déi deemools nach ënner der Nummer 012 z'erreeche war?
... den Uergelpäifekaktus direkt iwwer dem Buedem vill eenzel Äscht mécht, déi da praktesch am Senkel eropwuessen, wat dann ausgesäit wéi eng Rei Uergelpäifen?
... den 30. Januar 1945 iwwer 800 Prisonéier vum KZ Sonnenburg, dorënner 91 Lëtzebuerger, vun der SS duerch Genéckschoss ëmbruecht goufen?
... just nach op enger vun de fréier 20 Fontaine Montefiore d'Skulptur vun enger Waasserdréiesch erhalen ass?
... de Sireenereseau zu Lëtzebuerg aus ronn 160 Sireene besteet, déi uechter d'Land am ëffentleche Raum installéiert si fir am Fall vun enger Katastroph kënnen ze warnen?
... Kiewerlekszopp ee vun de wéinege Platen an Europa ass, an deenen Insekte verschafft ginn?
... de Lëtzebuerg-Effekt, deen dora besteet, datt de Radiosprogramm vun engem Laang- oder Mëttelwellesender schwaach am Hannergrond vun engem anere Sender ze héieren ass, eng éischt Kéier uganks den 1930er Jore bei Radio Lëtzebuerg observéiert gouf?
... d'Serie Capitani op Netflix an alle Sproochen esou heescht, bis op Portugisesch, wou den Titel Os Segredos de Manscheid ass, an op Ongresch, wou e mat Gyilkosság Manscheidben iwwersat ass?
... d'Kanaliséierung vun der Musel schonns 1794 eng éischt Kéier proposéiert gouf, et awer bis 1956 gedauert huet, bis et zu engem Staatsvertrag tëscht Frankräich, Lëtzebeurg an Däitschland koum, deen den Ausbau vu Koblenz bis op Diddenuewen festgehalen huet?
... de Grégoire Schouppe, Abt vun der Abtei Iechternach, fir déi sëllege Bauaarbechte bekannt ass, déi e fir d'Abtei maache gelooss huet?
... vun deene véier Molchaarten, déi et zu Lëtzebuerg gëtt, den nërdleche Kammmolch (Triturus cristatus déi seelenst ass?
... Bouillon 1794 fir e puer Méint eng Republik war?
... den Héichuewen C vun Esch-Belval 1996 ënner der Opsiicht vu chineeseschen Ingenieuren demontéiert, a Këschte verpaakt, a China bruecht an do nees opgeriicht gouf?
... am Ettelbrécker Stadhaus op Glasmolereien Zeenen aus der Geschicht vun der Stad ze gesi sinn, wéi d'Feierkatastroph vu 1778, d'Ernennug zu enger Stad 1907, oder déi éischt Opféierung vun der Lëtzebuerger Nationalhymn Ons Heemecht?
... eng Tajine souwuel e Kichegeschier wéi och, duerch Metonymie, d'Iesse selwer, wat dra gebrutscht gëtt, ass?
... den Numm vum Roude Pëtz op e klengen Tiermchen aus rouden Zillen zeréckgeet, deen zu Festungszäite ronderëm de Pëtz stoung?
... et am Musée vun der Buerg Guttenberg eng Holzbibliothéik aus dem Joer 1790 gëtt, an där ronn 100 Bam- an Trauschzorte versuergt ginn?
... eng Klemm L25 am Joer 1946 deen éischte Fliger war, deen zu Lëtzebuerg offiziell immatrikuléiert gouf?
... déi karminrout Faarf vun der Rouder Bréck erausgesicht gouf, fir déi harmonesch Linne vun der Bréck ervirzesträichen, absënns och bei schlechtem Wieder?
... et am georgeschen Nationalepos Vep'his Tqaosani vum Šot'a Rust'aveli net kloer ass, ob de Wepchi-Pelz vun engem Tiger oder engem Panther ass?
... d'Arkade vun der Haaptwuecht, engem Gebai aus der Festungszäit dat op der Plëss stoung, wéi et 1902 ofgerappt gouf, an de Parc Heintz zu Hollerech geplënnert goufen?
... de Moler Henri-Joseph Redouté aus dem deemolegen Herzogtum Lëtzebuerg als Member vun der Commission des sciences et des arts um Napoléon Bonaparte senger Campagne an Egypten deelgeholl an doropshin 11 Tafelen an 100 eenzel Zeechnungen zum monumentale Wierk La Description de l'Égypte bäigedroen huet?
... d'Waasser vun der Mineralwaasserquell Bel-Val net nëmmen zu Lëtzebuerg verkaaft gouf, mä och soss an Europa, Amerika, Afrika an a China exportéiert gouf?
... Hurtigruten eng norwegesch Postschëffslinn ass, déi Fracht- Passagéier- a Kräizfahrtpassagéier laanscht d'Küstlinn tëscht Bergen a Kirkenes transportéiert?
... et vun der Schuerelser Buerg keng bekannt Dokumenter ginn, déi eppes iwwer d'Geschicht aussoe kéinten, grad wéi och d'Origine vum Numm net gekläert ass?
... den American Building an der Stad Lëtzebeurg säin Numm dohir huet, well do d'Reesagence Derulle-Wigreux hire Sëtz hat, duerch déi bannent 40 Joer iwwer 16.000 Leit an d'USA ausgewandert sinn?
... den Jersey-Kabes, eng Bam-Kabes-Zort, déi op op de Kanalinsele gezillt gouf, 2 bis 3 Meter héich gëtt?
... d'Bildche vun der Stackeger Muttergottes an der Léiwenger Kierch, eng Figur aus gebranntem Leem aus dem 17. Jorhonnert, am Laf vun der Zäit 5 Mol nei bemoolt gouf, ë.a. fir se der Moud vun deemools unzepassen?
... Le Petit Prince als éischt op Englesch erauskoum, an eréischt dono an enger franséischer Editioun?
... d'Schlass Biertreng an der Zäit am Familljebesëtz vun souwuel engem lëtzebuergesche wéi och engem belsche Premierminister war?
... de Friedrich Stummel op enger vu senge Molereien an der Stater Kathedral säin Numm am Buch vun engem Schrëftegléierten, an och e Portrait vu sech selwer, hannerlooss huet?
... den Optrëtt vun de Rolling Stones, am August 1995 um Kierchbierg, mat méi wéi 60.000 Zuschauer dee gréisste Concert ass, dee bis ewell zu Lëtzebuerg organiséiert gouf?
... d'Mine Walert zu Rëmeleng de Spëtznumm Mausfal krut, well do net manner wéi 46 Biergleit hiert Liewe gelooss hunn, dorënner och den Deputéierte Jean-Pierre Bausch?
... e Studentequartier zu Köln (Neustadt-Süd), als Uspillung un de Paräisser Quartier Latin, Kwartier Latäng genannt gëtt?
... bei Mamer an engem Pëtz aus der Réimerzäit Skelettdeeler vun engem Dromedar fonnt goufen?
... den hellege Fiakrius Patréiner vun de Gäertner, den Taxichaufferen an de Koloproktologen ass?
... de Fait, dass am Finnegan's Wake vum James Joyce "that Luxuumburgher evec cettehis Alzette (...)" ernimmt gëtt, op dem Auteur säi Besuch am Land als Tourist, am August 1934, zeréckzeféieren dierft sinn?
... de Bodensee näischt mat Buedem ze dinn huet, ma op eng fréier Uertschaft an Herzogtum Bodamon (haut eng Uertschaft an der Gemeng Bodman-Ludwigshafen), zeréckgeet?
... Enn vum 19. Joerhonnert an der Paschtéitche Champignone gezillt goufen?
... den Auguste Dutreux (1808-1890) e lëtzebuergesche Jurist a Lepidopterolog war?
... de Kiwi no engem Vull aus Neiséiland genannt gouf, opwuel d'Fruucht ursprénglech aus China kënnt?
... déi satiresch Zeitung D'Wäschfra bannent hirem 16järegem Bestoen e puer Kéieren de Titel huet misse wiesselen (Thill Eulenspiegel, Der neutrale Pulcinell, D'Uoreg Zongen), well et ëmmer nees Prozesser géint si gouf?
... d'Shirley Temple mat 6 Joer déi bis ewell jéngst Persoun war, déi en Oscar krut?
... d'Liicht an eiser Mëllechstrooss ronn 100.000 Joer braucht, fir vun engem Enn bei dat aner ze kommen?
... de Guillaume Kroll an den 1920er-1930er Joren an der Stad um Belair an der Villa Leclerc e Laboratoire opgeriicht huet, fir metallurgesch Fuerschungen ze bedreiwen, ier en 1940 an d'USA ausgewandert ass?
... de Bradypus variegatus aus der Familll vun den Dräifanger-Lidderhanessen (Bradypodidae), 15 bis 18 Stonnen am Dag mat schlofe verbréngt, a just all 8 Deeg vun de Beem erofklëmmt, dat, fir säin Daarm eidel ze maachen?
... de Sënn an Zweck vun den Nazca-Linnen am Peru, honnerte vu schnouerriichte Linnen am Wüstebuedem, awer och Representatioune vun Déieren a Planzen, bis ewell net eendeiteg bestëmmt konnt ginn?
... de Finneschen Nationaltheater (Suomen Kansallisteatteri) den eelsten Theater a Finnland ass, an deem Stécker op Finnesch gespillt ginn?
... deen éischte Geldautomat zu Lëtzebuerg am Mee 1982 op der Post, op der Stater Gare, a Betrib geholl gouf?
... de Roque Cinchado, e 27 Meter héije Basalt-Monolith um Bierg Teide, op Teneriffa, a Spuenie wäit bekannt ass, well en ë. a. um fréieren 1000-Pesete-Schäin ze gesi war?
... Monaco, mat bal 16.000 Awunner pro km², deen dichtbesidelste Staat op der Welt ass?
... de Kinnek Wëllem III. vun Holland a Groussherzog vu Lëtzebuerg de Spëtznumm Koning Gorilla kritt hat?
... de Guggenheim-Effekt nom Guggenheim-Musée vu Bilbao genannt ass, an ausdréckt, wéi en ikonescht Gebai d'Zuel vu Visiteuren an enger Stad signifikant vergréissert?
... den Dettifoss am Norde vun Island, der Waasserquantitéit no, dee gréisste Waasserfall an Europa ass?
... d'Verkéiersluuchte fir de Stater Tram déi selwecht sinn, wéi déi fir d'Busser, mat zousätzleche Signaler, déi fir däitsch Trammen entwéckelt goufen?
... bei den Nanduen ee Männchen d'Eeër vu bis zu 12 Weibercher mateneen ausbréit an sech dann ëm d'Opzuucht vun deene Jonke këmmert?
... an der Fassad vum fréiere Kino Capitole an der Stad Wellen a Blëtzer mat de Wierder Vox a Lux ze gesi sinn, déi drop higewisen hunn, datt am Kino Tounfilmer gewise goufen?
... vun den aacht grousse Landschaftsbiller vu Lëtzebuerger Buergen, déi de Barend Cornelis Koekkoek fir de Kinnek-Groussherzog Wëllem II. gemoolt buet, der bis haut just nach véier erhale sinn?
... et am Arboretum Kierchbierg, op dräi Parke verdeelt, eng Sammlung vu ronn 500 wanterfeste Bam- an Trauschaarten aus Europa an aus senge Grenzgebidder gëtt?
... de Film Irina Palm, deen 2007 den 3. Lëtzebuerger Filmpräis an der Kategorie "Bescht Koproduktioun" krut, a Groussbritannien Ausléiser an Inspiratioun war vun der Irina Palm d'Or, enger ironescher Auszeechnung fir déi schlechtst brittesch Produktioun?
... den éischte Rock-Open-Air-Concert zu Lëtzebuerg de 6. Juni 1971 am Stade Achille-Hammerel, dunn dem Stadion vun der Union Lëtzebuerg, ofgehale gouf?
... dem Franz Kafka seng net verëffentlecht Wierker net, wéi hie et a sengem Testament gewollt huet, verbrannt goufen, ma awer publizéiert goufen?
... d'Reeboufrell (Oncorhynchus mykiss), déi ursprénglech aus Nordamerika kënnt a géint 1855 an Europa agefouert gouf, zu Lëtzebuerg fir d'éischt 1887 ausgesat gouf?
... Mogotes Kalleksbierger am Valle de Viñales op Kuba sinn, déi sech aus der rouder Äerd ervirdinn a vun ënnerierdeschem Waasser ausgehielegt goufen?
... wéi De Scholdschäin, déi éischt Operett op Lëtzebuergesch, 1855 fir d'éischt opgefouert gouf, Männer d'Fraerolle gespillt hunn, well et "sech net gepasst" huet datt Frae géifen Theater spillen?
... d'Schluecht vu Cuito Cuanavale (1988) déi gréisst Schluecht um afrikanesche Kontinent nom Zweete Weltkrich war, an, wann och keng Säit s'eendeiteg gewonnen hat, se dach den Ufank vun enger Léisung vum Südafrikanesche Grenzkrich war?
... RTL4 zwar en Televisiounssender op Hollännesch, awer keen hollännesche Sender ass?
... als Seriemäerder gewéinlech eng Persoun bezeechent gëtt, déi mat zäitlechem Ofstand vu méi wéi 30 Deeg dräi oder méi Mënschen ëmbréngt?
... den Héichpunkt vun de Louhecken zu Lëtzebuerg an der Mëtt vum 19. Joerhonnert louch, wéi wéinst der grousser Nofro no Eecheschuelen fir d'Gierwereien vill Bichebëscher mat Louhecken ersat goufen?
... Lanzarote déi éischt Insel war, déi 1993 vun der UNESCO ganz als Biosphärereservat erkläert gouf?
... ee Panneau vum Genter Altor, deen 1934 gestuel gouf a bis haut net nees opgedaucht ass, an engem Roman vum Albert Camus eng net onwichteg Roll spillt?
... Ausléiser vum Streik op der Déifferdenger Schmelz 1912 d'Aféierung vun enger obligatorescher Kotisatioun an d'Renten- an Invalidekeess war, déi vum Loun ofgehale gouf?
... eng 100 Millioune Joer laang bal dat ganzt Festland vun der Äerd an enger eenzeger Landmass vereent war, déi Pangea genannt gëtt?
... een am Spueneschen Duerf (Poble Espanyol) zu Barcelona, dat 1929 fir d'Weltausstellung um Montjuïc gebaut gouf, déi charakteristesch Bauforme vun deenen eenzele spuenesche Regiounen am Detail nogestallt fënnt?
... de Laacher-Séi-Ausbroch viru ronn 13.000 Joer an der Äifel, e Vulkanausbroch mat an enger 40 Kilometer héijer Eruptiounssail, dee jéngsten Ausbroch vun der Äerdgeschicht a Mëtteleuropa war?
... déi 7 Mann Besatzung, déi ëm d'Liewe koumen, wéi hiren ugeschossene Fliger am Abrëll 1943 bei Käerch erofgefall ass, an un déi e Monument erënnert, eréischt 10 Joer méi spéit un Hand vun enger Kap identifizéiert konnte ginn?
... d'Gare du Nord zu Paräis déi Gare an Europa ass mat de meeschte Passagéier pro Dag?
... d'Deisermillen aus engem System vu véier Mille bestanen huet, déi 1964 duerch en Äerdrutsch zerstéiert goufen?
... wärend der Berliner Blockad 1948 iwwer eng Loftbréck deeglech eng 5.000 Tonne Liewensmëttel ageflu goufen?
... et an de Kasematte vun der Redoute Marie en (zougespaarten) Zougank an d'Fondation Pescatore gëtt?
...Titanic vum James Cameron deen éischte Film war, dee méi wéi eng Milliard Dollar an de Kinoen abruecht huet?
... de Stroossennumm Leschte Steiwer op den Numm vun enger Wiertschaft zeréckgeet, wou d'Baueren aus den Nopeschgemengen um Heemwee hire leschte Su (Steiwer) fir e Patt ausginn hunn?
... wéi de Wilwerdanger Tunnel 1889 a Betrib geholl gouf, eng Persoun agestallt gouf, där hir Aufgab et war, déi ronn 90 Kenkien Dag an Nuecht um liichten ze halen?
... d'Sudoku-Spill schonns am 18. Joerhonnert ënner dem Numm Carré latin vum Mathematiker Leonhard Euler erfonnt gouf, ma eréischt am 21. Joerhonnert ënnert senger japanescher Bezeechnung weltwäit Succès krut?
... d'Lëtzebuerger Ofkommes vun 1952 deen éischten internationale Vertrag ass, mat deem d'Bundesrepublik Däitschland d'Verantwortung fir de Vëlkermuerd un den europäesche Judden duerch dat nationalsozialistescht Däitschtland iwwerholl huet?
... et 1949 eng Herrenberg-Lift-Gesellschaft gouf, fir zu Dikrech eng Seelbunn op den Härebierg ze bauen, mee schonn 1950 decidéiert gouf, amplaz vun engem Ausfluchszil duer eng Kasär hin ze bauen?
Wikiwand in your browser!
Seamless Wikipedia browsing. On steroids.
Every time you click a link to Wikipedia, Wiktionary or Wikiquote in your browser's search results, it will show the modern Wikiwand interface.
Wikiwand extension is a five stars, simple, with minimum permission required to keep your browsing private, safe and transparent.