Grzyby wielkoowocnikowe Polski – nieformalna grupa grzybówwielkoowocnikowych (Macromycetes, wyróżnianych ze względów użytkowych, a nie taksonomicznych), naturalnie występujących na terenie Polski. W Polsce stwierdzono około 3600 gatunków grzybów wielkoowocnikowych, przy czym dokładna liczba zależy od przyjętej definicji[1], a szacuje się, że występuje około 5500 gatunków[2]) (w sensie systematycznym, wliczając wszystkie podstawczaki i workowce)[3] oraz 200-300 gatunków grzybów wielkoowocnikowych wykorzystywanych użytkowo.
Grzyby wielkoowocnikowe to takie, które można zauważyć bez posługiwania się lupą[4][5], których owocniki mierzą co najmniej 5 cm wysokości lub szerokości, są więc dostrzegalne gołym okiem[3]. Mykolodzy za wielkoowocnikowe uznają również grzyby o mniejszych, kilkumilimetrowych owocnikach[6], które nie są ujmowane w popularnych atlasach grzybów. Część grzybów jest uznawana przez jednych mykologów za mikroskopijne, a przez innych za makroskopijne[1].
Dawniej oraz współcześnie w powszechnym rozumieniu pod pojęciem „grzyby”, kryją się grzyby wielkoowocnikowe. W wielu popularnych atlasach grzybów nawet nie precyzuje się pojęcia, że grzyby w naukowym rozumieniu to znacznie szersza i bardziej różnorodna grupa organizmów (np.[7][8][2]). Pojęcie "grzyby wielkoowocnikowe" pojawiło się dla odróżnienia popularnego (nienaukowego) rozumienia grzybów od współcześnie rozumianej dużej grupy organizmów, jakimi są grzyby. Grzyby wieloowocnikowe są więc zbiorczą i nieformalną grupą grzybów (z punktu widzenia specjalisty), wyróżnianą ze względów użytkowych (na dodatek wyróżnianą niezbyt precyzyjnie - dlatego listy grzybów wielkoowocnikowych w poszczególny opracowaniach mogą się nieco różnić).
Grzyby wielkoowocnikowe wytwarzają dobrze widoczne owocniki (ważne przede wszystkim z kulinarnego punktu widzenia). Obejmują przede wszystkim grzyby jadalne – czyli wybrane gatunki grzybów wielkoowocnikowych, uznane za smaczne, a przynajmniej nietrujące. Ze względu na podobieństwo oraz możliwość pomyłki w obrębie nieformalnej grupy grzybów wielkoowocnikowych znajdują się grzyby niejadalne – wytwarzające nietoksyczne owocniki, jednak z różnych względów nie nadające się do spożycia, lub przynajmniej nieprzydatne kulinarnie oraz grzyby trujące – grzyby zawierające substancje trujące w ilości toksycznej dla człowieka np. muchomor sromotnikowy[7][8][2].
W Polsce udokumentowano występowanie 3630 gatunków grzybów (przypuszcza się, że występuje ich 125000 gatunków), w tym 3198 gatunków grzybów właściwych (Fungi), (a szacuje się, że występuje ich 11840[11].) Spośród grzybów wielkoowocnikowych wykazano występowanie 512 gatunków workowców (Ascomycota) i 2077 gatunków podstawczaków (Basidiomycota)[11]. Przypuszcza się jednocześnie, że w Polsce występuje 5170 gatunków Basidiomycota[11].
Do krajowych grzybów wielkoowocnikowych ważnych z użytkowego punktu widzenia należy około 200-300 gatunków (grzyby jadalne, niejadalne, trujące). A więc nie obejmują wszystkich gatunków podstawczaków i workowców (bo wyróżniane są ze względów użytkowych a nie systematycznych i naukowych).
Ze względu na fakt, iż skład gatunkowy grzybów różny jest w poszczególnych regionach geograficznych, lista (spis) gatunków grzybów wielkoowocnikowych Polski różni się od podobnych list z innych krajów Europejskich, a w odniesieniu do innych kontynentów różnice te są dużo większe.
Na poniższej liście przeglądowej wymienionych jest tylko około 800 gatunków grzybów wielkoowocnikowych Polski. Są to gatunki najpospolitsze lub rzadkie ale z różnych powodów zasługujące na uwagę oraz gatunki chronione[4][5][12][13].
Łacińskie nazwy gatunkowe są dostosowane do obowiązujących w Index Fungorum[14] (stan na 1 grudnia 2012 roku, w niektórych przypadkach aktualizowane później).
Objaśnienia[12]: ● gatunek objęty ochroną gatunkową ścisłą ○ gatunek objęty ochroną gatunkową częściową
BarbaraGumińska,WładysławWojewoda:Grzyby i ich oznaczanie..Wyd.IV.Warszawa:Państwowe Wydawnictwo Rolnicze i Leśne,1988. ISBN83-09-00714-0. Brak numerów stron w książce
BeatriceSenn-Irlet,JacobHeilmann-Clausen,DavidGenney,AndersDahlberg:Guidance for Conservation of Macrofungi in Europe.October 2007. [dostęp 2014-01-24]. Cytat: Document prepared for The Directorate of Culture and Cultural and Natural Heritage Council of Europe. Strasbourg.(ang.). Brak numerów stron w książce
Różnorodność biologiczna Polski, RomanR.Andrzejewski (red.), AndrzejA.Weigle (red.), Warszawa: Wyd. Narodowa Fundacja Ochrony Środowiska, 2003, ISBN83-85908-75-7, OCLC830542960. Brak numerów stron w książce
Rozporządzenie Ministra Środowiska z dnia 9 października 2014 r. w sprawie ochrony gatunkowej grzybów., Dz.U. z2014r. poz.1408 [dostęp 2014-10-27]. Brak numerów stron w książce
Rozporządzenie Ministra Środowiska z dnia 9 lipca 2004 r. w sprawie gatunków dziko występujących grzybów objętych ochroną., Dz.U. z2004r. nr168,poz.1765 [dostęp 2012-11-27]. Brak numerów stron w książce
PatrycjaP.ZarawskaPatrycjaP., Atlas grzybów, Warszawa: Wydawnictwo SBM, 2013, ISBN978-83-7845-333-8, OCLC852947801. Brak numerów stron w książce
Różnorodność biologiczna Polski, RomanR.Andrzejewski (red.), AndrzejA.Weigle (red.), Warszawa: Wyd. Narodowa Fundacja Ochrony Środowiska, 2003, ISBN83-85908-75-7, OCLC830542960. Brak numerów stron w książce
MarkusM.FlückMarkusM., Atlas grzybów, oznaczanie, zbiór, użytkowanie, HelenaH.Terpińska-Ostrowska (tłum.), Warszawa: Delta W-Z, [1995], ISBN83-7175-337-3, OCLC749166582. Brak numerów stron w książce
Atlas grzybów. Jak bezbłędnie oznaczać 340 gatunków grzybów Europy Środkowej. Wiltbild, Warszawa 2011, ISBN978-83-258-0588-3
Hans EH.E.LauxHans EH.E., Atlas grzybów jadalnych i trujących, UrszulaU.Bartoszuk-Bruzzone (tłum.), Warszawa: Wydawnictwo RM, 2008, ISBN978-83-7243-670-2, OCLC297554381. Brak numerów stron w książce
Bruno Henning, Atlas grzybów. PWRiL, Warszawa 1986, ISBN83-09-00430-3
Marek Snowdarski, Atlas grzybów. Wydawnictwo Pascal, Warszawa 2007, ISBN978-83-7552-0682
BarbaraB.GumińskaBarbaraB., WładysławW.WojewodaWładysławW., Grzyby i ich oznaczanie. Wyd. II zmienione, Warszawa: PWRiL, 1983, ISBN83-09-00714-5, OCLC830225265. Brak numerów stron w książce
BarbaraB.GumińskaBarbaraB., WładysławW.WojewodaWładysławW., Grzyby i ich oznaczanie. Wyd. III, Warszawa: PWRiL, 1985, ISBN83-09-00714-0, OCLC69482403. Brak numerów stron w książce
Atlas tržních a jedovatých hub. Praha 1983, 271 str.
Wikiwand in your browser!
Seamless Wikipedia browsing. On steroids.
Every time you click a link to Wikipedia, Wiktionary or Wikiquote in your browser's search results, it will show the modern Wikiwand interface.
Wikiwand extension is a five stars, simple, with minimum permission required to keep your browsing private, safe and transparent.