Сьпіс вядомых асобаў Пружаншчыны
From Wikipedia, the free encyclopedia
Remove ads
Сьпіс вядомых асобаў Пружаншчыны ўлучае асобаў, якія нарадзіліся або дзейнічалі на тэрыторыі сучаснага Пружанскага раёну або тэрыторыяў, якія раней уваходзілі ў склад Пружанскага павету Расейскае імпэрыі і міжваеннай Польшчы.
Ураджэнцы
- Ніна Абрамчык (1916—2004) — беларуская грамадзка-палітычная дзяячка, пісьменьніца. Жонка прэзыдэнта БНР Міколы Абрамчыка.
- Алена Аладава (1907—1986) — беларуская мастацтвазнаўца.
- Віктар Астроўскі (1912—1975) — беларускі грамадзкі дзяяч на эміграцыі, публіцыст, картограф. Сын Радаслава Астроўскага.
- Сяргей Бабрук (1901—1962) — савецкі вайсковец, Герой Савецкага Саюзу
- Ціхан Баран (1932—194) — піянэр-падпольнік. Нарадзіўся й жыў у вёсцы Байкі.
- Барыс Бокша (нар. 1960) — беларускі графік.
- Марына Букса (нар. 1987) — беларуская легкаатлетка, уладальніца Кубку Беларусі па лёгкай атлетыцы ў кіданьні кап’я (2010).
- Павал Буцько, беларускі рэвалюцыянэр, камуніст.
- Емяльян Вароніч (1924—2013) — паэт, настаўнік.
- Казімер Велікаселец (нар. 1945) — рыма-каталіцкі біскуп, дамініканец.
- Алег Вялічка (нар. 1959), беларускі лекар, дэпутат.
- Уладзімер Вялічка (нар. 1943), беларускі філёзаф, журналіст.
- Аляксандар Мікалай Гараін (1651—1735) — рыма-каталіцкі дзяяч ВКЛ.
- Ганна Гаўра (нар. 1987) — беларуская вясьлярка, чэмпіёнка Эўропы 2010 року ў складзе жаночае чацьвёркі без стырнавое.
- Сямён Гершгорын (1901—1933) — беларускі савецкі матэматык.
- Сяргей Гімаеў (нар. 1955) — савецкі хакеіст, трэнэр.
- Алена Глінская (каля 1508—1538) — вялікая княгіня маскоўская (1533—1538), жонка вялікага князя Васіля III і маці Івана Жахлівага.
- Раіса Жук-Грышкевіч (1919—2009) — дзяячка беларускай эміграцыі, жонка прэзыдэнта БНР Вінцэнта Жука-Грышкевіча.
- Аркадзь Дзенісевіч (нар. 1940) — мастак, мастацтвазнаўца, паэт, пэдагог.
- Канстанцін Дронь — беларускі паэт.
- Язэп Дудзінскі (1886—1917) — удзельнік рэвалюцыяў 1905—1907 і кастрычніцкага перавароту 1917 рокаў.
- Платон Жуковіч (1857—1919) — гісторык, чалец-карэспандэнт Расейскай Акадэміі навук.
- Міхась Забэйда-Суміцкі (1900—1981) — сьпявак. З посьпехам выступаў у Міляне. Выконваў клясычныя, народныя партызанскія сьпевы. Працаваў у Празе, там і пахаваны. Нарадзіўся ў вёсцы Шэйпічы.
- Мікола Засім (1908—1957) — беларускі паэт. Нарадзіўся ў вёсцы Шані.
- Рыгор Засім (1894—1971) — бальшавік, палітычны дзяяч.
- Язэп Здановіч (1898—?) — савецкі музыказнаўца-фальклярыст.
- Леан Зянковіч (1808—1870) — паэт-«паляшук», публіцыст, мэмуарыст. Нарадзіўся ў вёсцы Ляхі.
- Фэлікс Зянковіч (1842—1910) — навуковец-прыродазнаўца, мэмуарыст. Удзельнік паўстаньня 1863—64 рокаў.
- Мікола Ільяшэвіч (1903—1934) — беларускі грамадзкі дзяяч, гісторык, псыхоляг, настаўнік.
- Данута Кабацінска-Кнапік (нар. 1927) — польская прафэсарка, доктарка мэдычных навук, выкладчыца Мэдычнай акадэміі ва Ўроцлаве[1].
- Міраслаў Каролька (1935—2006) — польскі гісторык літаратуры, прафэсар[1].
- Мікалай Карполь (нар. 1938) — савецкі й расейскі жаночы валейбольны трэнэр
- Каэтан Крашэўскі (1827—1896) — пісьменьнік, астронам-аматар, уладальнік бібліятэкі, што налічвала больш за 10 тысячаў тамоў (у тым ліку і зборы Сапегаў). Родны брат Язэпа Крашэўскага. Нарадзіўся ў вёсцы Доўгае Пружанскага раёну.
- Люцыян Крашэўскі (1820—1892) — беларускі і польскі мастак, фатограф.
- Аляксандар Краўцоў (нар. 1953) — расейскі спартовы дзяяч, заслужаны трэнэр.
- Рамуальд Кропат (1927—2008) — польскі кінаапэратар (у т. л. «Чатыры танкісты і сабака») і радыэстэт[1].
- Язэп Крупскі (1934—2014) — беларускі мастак. Нарадзіўся ў вёсцы Куплін.
- Уладзімер Крываблоцкі (нар. 1952) — беларускі мастак-манумэнталіст, жывапісец.
- Ігнат Кулакоўскі (1800—1870) — польскі і беларускі паэт, дзяржаўны дзяяч, пэдагог.
- Антон Лабуда (1923—2011) — доктар фізычна-матэматычных навук, прафэсар.
- Георгі Літвінюк (нар. 1961), беларускі геоляг, пэдагог.
- Леанід Лукша (1930—2011) — доктар тэхнічных навук, прафэсар.
- Ксенія Львова (1897—1968) — сыбірская пісьменьніца, ляўрэатка Сталінскай прэміі.
- Францішак Ляхоцкі (1899—1988) — польскі паэт эміграцыі.
- Казімер Марач (1951—1972) — савецкі вайсковы марак, што загінуў падчас аварыі на АПЛ «К-19»
- Мікалай Мікулік (нар. 1932) — беларускі навукоўца-матэматык, заслужаны працаўнік адукацыі Рэспублікі Беларусь
- Сямён Мікульскі (1896—1964) — савецкі вайсковец, генэрал-лейтэнант.
- Піліп Мядзьведзь (1890—1937) — савецкі чэкіст, удзельнік барацьбы за ўсталяваньне савецкай улады ў БССР і РСФСР.
- Панцеляймон (Ніжнік) (1895—1984) — архімандрыт Расейскай праваслаўнай царквы за мяжой.
- Андрэй Павук (1907—1990) — беларускі мастак.
- Юзэф Караль Патоцкі (1854—1898/1899) — польскі паэт і публіцыст.
- Аўгустын Пацэвіч (1847—1928) — лекар-філянтроп, ганаровы міравы судзьдзя ў пружанскім судзе. Ягоным імем была названая галоўная вуліца места (цяпер вул. Савецкая).
- Казімер Пацэвіч (1895—1974) — польскі мастак, афіцэр Войска Польскага
- Міхаіл Петруковіч — украінскі грамадзкі дзяяч, прадпрымальнік.
- Юры Попка (1912—1990) — беларускі нацыяналіст, выдавец, пісьменьнік. Стваральнік беларускага музэю ў Ляймэне (Нямеччына).
- Павал Пракапеня (1910—1976) — беларускі, польскі і расейскі опэрны сьпявак.
- Пётар Пракаповіч (нар. 1942) — беларускі дзяржаўны дзяяч, 4-ы старшыня праўленьня Нацыянальнага банку Рэспублікі Беларусь.
- Мікалай Пружанскі (Ліноўскі) (1844—1919) — жыдоўскі пісьменьнік.
- Сямён Рапапорт (1858—1920) — жыдоўскі журналіст[2].
- Міхаіл Рубец (нар. 1943) — пілёт I клясы, заслужаны працаўнік транспарту Ўкраіны. Прафэсар, кандыдат тэхнічных навук.
- Генры Русота (1869—1925) — жыдоўскі дырыгент, кампазытар.
- Юлія Рыпінская (нар. 1994), беларуская цяжкаатлетка.
- Арон Салавейчык (1917—2001) — артадаксальны юдаіст, вядомы дасьледнік Талмуду, Галахі і Рош ешывы.
- Ёзэф Доў Салавейчык (1903—1993) — жыдоўскі філёзаф, рабін.
- Янка Саланевіч (1891—1953) — расейскі публіцыст, тэарэтык манархізму.
- Васіль Сёмуха (нар. 1936) — перакладнік.
- Шыман Старавольскі (1588—1656) — польскі гісторык, палітоляг літоўскага паходжаньня, каталіцкі сьвятар.
- Мікалай Тарасюк (1932—2015) — беларускі разьбяр, музычны майстар. Народны майстар Рэспублікі Беларусь.
- Ганна Ташпулатава (нар. 1987) — беларуская лёгкаатлетка, спрынтарка. Шматразовая чэмпіёнка краіны, майстар спорту міжнароднае клясы.
- Язэп Урбановіч (1907—1944) — адзін з арганізатараў і кіраўнікоў антыфашысцкага падпольля і партызанскага руху на Берасьцейшчыне. Стрыечны брат Міхася Забэйды-Суміцкага.
- Якуб Харэўскі (1900—1968) — беларускі падпольнік, атаман, адзін з кіраўнікоў антысавецкага руху супраціву ў Беларусі.
- Міхаіл Хацімскі (1903—1986) — палкоўнік, удзельнік грамадзянскай вайны ў Расеі і нямецка-савецкай вайны. Герой Савецкага Саюзу.
- Мечыслаў Хвойнік (1902—1962) — польскі й ізраільскі шахіст. Нарадзіўся ў мястэчку Ружаны.
- Іван Хвораст (1902—1983) — беларускі танцоўшчык, балетмайстар, зьбіральнік беларускага харэаграфічнага фальклёру. Нарадзіўся ў вёсцы Кацёлкі.
- Ігнат Цэйзік (1779—1858) — жыдоўскі мастак, махляр. Нарадзіўся ў вёсцы Лыскаў.
- Сяргей Чарановіч (нар. 1958) — графік. Нарадзіўся ў мястэчку Шарашоў.
- Іван Чарнякевіч (нар. 1955) — мастак. Нарадзіўся ў вёсцы Плябанцы.
- Іцхак Шамір (нар. 1915) — ізраільскі палітык, сёмы прэм’ер-міністар Ізраілю.
- Марына Шода (нар. 1973) — беларуская перакладніца.
- Баляслаў Шчэрба (1925—2012) — польскі вайсковец, палітычны дзяяч.
- Рыгор Шырма (1892—1978) — харавы дырыгент, фальклярыст, музычны і грамадзкі дзяяч, публіцыст.
- Якаў Юдзялеўскі (1868—1955 або 1957) — літаратар, нарадаволец.
- Дзьмітры Якуцэня (нар. 1951) — мастак.
- Соф’я Яноўская (1896—1966) — лёгік, філёзаф, матэматык.
- Уладзімер Ясінскі (нар. 1940) — украінскі навуковец у галіне матэматычнай кібэрнэтыкі. Доктар фізычна-матэматычных навук, прафэсар.
Remove ads
Жыхары
- Давід Алеві (1586—1667) — выбітны заканазнаўца. Быў рабінам у Пружанах.
- Міхась Баброўскі (1785—1848) — беларускі славіст, арыенталіст, філёзаф, доктар тэалёгіі, сябра Археалягічнай Акадэміі ў Рыме, Парыскага і Лёнданскага азіяцкіх навуковых таварыстваў, прафэсар Віленскага ўнівэрсытэту. Зь ягоным імем зьвязанае адкрыцьцё Супрасьлеўскага рукапісу. Пахаваны ў Шарашове.
- Барыс Бахараў (1902—1944) — савецкі вайскавод, генэрал-маёр танкавых войскаў.
- Ян Вуйцік (1913—2009) — паэт эміграцыі, званы «бардам Палесься», пісьменьнік, журналіст[1].
- Павал Баброўскі (1832—1905) — гісторык і этнограф. Пляменьнік Міхаіла Баброўскага. У дзяцінстве жыў у вёсцы Абруб Пружанскага раёну. Скончыў Пружанскую дваранскую вучэльню.
- Аляксандар Быхавец (?—1863) — шляхціч, гісторык-аматар. Памёр у Магілёўцах.
- Васіль Гарустовіч (1914—1987) — хірург, правёў больш за 20 000 апэрацыяў.
- Казімер Гечыс (1900—1986) — каталіцкі сьвятар. Быў вікарыем пружанскай парафіі і настаўнікам гімназіі імя Міцкевіча
- Павал Горын-Каляда (1900—1938) — гісторык, прэзыдэнт Беларускай акадэміі навук.
- Флявіян (Дзьмітрыюк) (1895—1977), праваслаўны сьвятар. За польскім часам быў настаяцелем Аляксандра-Неўскага сабору ў Пружане.
- Альбін Дзяконскі (1838—1918) — шляхціч, уласьнік маёнтку Чахец.
- Альбін Дзяконскі (1892—?) — польскі паэт, апошні ўласьнік маёнтку Магілёўцы.
- Станіслаў Жукоўскі (1875—1944) — мастак, сябра таварыства перасоўных выставаў (з 1903 году), Саюзу расейскіх мастакоў (з 1907 году). Дзяцінства правёў у вёсцы Стараволя.
- Чэслаў Зьбяранскі (1885—1982) — польскі інжынэр, піянэр авіяцыі. Быў старастам Пружанскага павету ў міжваеннай Польшчы.
- Цімафей Кавалёў (1918—1981) — савецкі грамадзянскі і вайсковы лётчык, Герой Савецкага Саюзу. Выкладаў у сярэдняй школе №2 м. Пружаны.
- Павал Казлоўскі (нар. 1942) — беларускі вайсковы дзяяч, другі міністар абароны Рэспублікі Беларусь.
- Яўстафі Каліскі (1865—1954) — праваслаўны сьвятар. У 1889—1893 служыў у засімавіцкім прыходзе.
- Францішак Карпінскі (1741—1825) — паэт-драматург, адзін з родапачынальнікаў польскага сэнтымэнталізму. З 1793 па 1825 гады арандаваў маёнткі Красьнік і Хораўшчызна на тэрыторыі цяперашняга Пружанскага раёну.
- Вера Кляйнміхель (1877—1948) — фрэйліна на імпэратарскім двары, графіня, уласьніца Пружанскага палацыку.
- Язэп Крашэўскі (1812—1887) — пісьменьнік, гісторык, грамадзкі дзяяч лібэральнага кірунку, акадэмік Кракаўскай Акадэміі навук. Нарадзіўся ў сям’і пружанскага харунжага.
- Ян Канёва-Крашэўскі (1789—1864) — шляхціч, харунжы Пружанскага павету. Бацька Каетана, Люцыяна і Язэпа.
- Раман Кротаў (1923—1999) — савецкі вайсковец-выведнік, поўны кавалер ордэна Славы.
- Уладзімер Крукоўскі (нар. 1937) — мастак-партрэтыст. Жыў і вучыўся ў Ружанах.
- Мікола Купрэеў (1937—2004) — паэт, пісьменьнік. Ляўрэат літаратурных прэміяў імя Аркадзя Куляшова і Берасьцейскай мядовай.
- Іван Кухараў (1911—1951) — падпалкоўнік авіяцыі, Герой Савецкага Саюзу.
- Алена Лось (1933—2013) — беларуская мастачка, графік.
- Эліяху-Хаім Майзэль (1821—1912) — адзін з духоўных лідэраў жыдоўскіх суполак Расейскай імпэрыі. Быў рабінам у Пружанах (1861—1867).
- Якаў Малайчук (нар. 1944) — беларускі харавы дырыгент, стваральнік адзінага ў Беларусі музэю Рыгора Шырмы.
- Юры Малышэўскі (нар. 1956) — беларускі майстар выцінанкі, Народны майстар Рэспублікі Беларусь.
- Соф’я Мальская, маці Каетана, Люцыяна і Язэпа Крашэўскіх. Жыла ў Доўгім.
- Міраслаў Масакоўскі (1929—2001) — польскі лекар-нэўроляг і нэўрапатоляг. Навучаўся ў гімназіі імя Міцкевіча.
- Сэрафін Міхалеўскі (нар. 1923) — беларускі і польскі філёзаф, філёляг, паэт. Дзяцінства правёў у вёсцы Росахі.
- Іван Наўродзкі (1900—1961) — беларускі праваслаўны сьвятар.
- Фабіян Пачобут-Адляніцкі (1897—1944) — каталіцкі сьвятар. Быў вікарыем пружанскай парафіі і настаўнікам гімназіі імя Міцкевіча.
- Рыгор Печнікаў (нар. 1940) — беларускі мастак, графік. Жыве і працуе ў Пружанах.
- Канстантын Пілінкевіч (1874—1936) — праваслаўны сьвятар, абаронца правоў беларусаў у міжваеннай Польшчы.
- Ерухам Егуда Ляйб Пэрэльман (1835—1896) — буйны рабін літоўскага жыдоўства. Быў рабінам у Пружанах (1870—1883).
- Мікалай Разанаў (1898—1977) — польскі гісторык, вайсковец, аўтар грунтоўнага гістарычнага нарысу па Пружанскім павеце.
- Абігдор бэн Самуэль (?—1771) — рабін. Быў рабінам у Пружанах.
- Ігнаці Сапега (да 1721—1758) — дзяржаўны дзяяч Вялікага Княства Літоўскага.
- Марыя Сапега (1910—2009), польская грамадзкая дзяячка. Мела сядзібу пад Ружанамі.
- Павал Ян Сапега (1609/1610—1665) — вайсковы і дзяржаўны дзяяч Вялікага Княства Літоўскага.
- Яэль Сыркес (1561—1640) — талмудыст, галахіст. Быў рабінам у Пружанах.
- Казімер Сьвёнтак (1914—2011) — кардынал, былы старшыня Канфэрэнцыі Каталіцкіх Біскупаў у Беларусі. Быў вікарыем у пружанскім касьцёле з кастрычніка па 26 верасьня 1939 г. (арыштаваны савецкімі ўладамі), працягнуў служыць з канца чэрвеня 1941 г. па 17 сьнежня 1944 (арыштаваны савецкімі ўладамі).
- Давід Файгенбаўм (1889—1943) — апошні рабін Пружаны (1929—1943).
- Эліяху Файнштайн (1843—1929) — быў рабінам у Пружанах (1884—1929).
- Міхась Федароўскі (1853—1923) — зьбіральнік фальклёру і дасьледнік беларускай культуры і гісторыі.
- Уладзімер Фінькоўскі (1906—1988) — беларускі праваслаўны сьвятар. Напрыканцы 1930-х — у пачатку 1940-х служыў у Пружанах.
- Антаніна Хатэнка, беларуская паэтка, журналістка. Навучалася ў Пружанах, стварыла гімн Пружанаў.
- Валенці Швыкоўскі (каля 1817—1900) — маршалак пружанскі, удзельнік паўстаньня 1863 году, мэцэнат.
- Станіслаў Ягадынскі (1590 ці 1594/1595 — каля 1644) — паэт, перакладнік, пэдагог, знаўца геральдыкі.
Remove ads
Крыніцы і заўвагі
Wikiwand - on
Seamless Wikipedia browsing. On steroids.
Remove ads